Мақола ва тезислар номи

№ 
Меҳнат 
таълими 
Физика
Химия
Чизмачилик
1 
Ток манбалари. 
Мусбат ва манфий қутблар. 
Кучланиш, ток кучи, қувват. 
Оксидланиш 
реакциялари. 
Шартли белгилар, 
электр схема 
элементи. 
2 
Ёритиш 
системаси. 
Ёруғликнинг тарқалиши ва 
қайтиш қонуни. Солиштирма 
қаршилик, вольфрам, 
чўғланма лампочкаси, 
ёруғлик қайтиши. 
Оксидланиш. 
Ёритиш лампа 
белгилари. 
3 
Ўт олдириш 
системаси. 
Электр двигатели, 
электромагнит майдон. 
Магнит индукция. 
Ферромагнитлар, 
кабел. 
Шартли график 
белгилар. 
4 
Стартёр. 
Электр двигатели. 
Мис, магнит 
қутблари. 
Шартли график 
белгилар. 
5 
Мойлаш 
системаси. 
Ишқаланиш кучлари. 
Мойлаш 
матертиаллари. 
Шартли график 
белгилар. 
Жадвалдан кўринадики биргина автомобилнинг тузилишини ўрганиш учун қанча 
фанларни ўрганиш ва тушунчаларга эга бўлиши кераклиги маълум бўлади. 
Таълим бериш самарадорлигини ошириш ва автомобил ҳайдовчиларини тайёрлаш 
сифатини яхшилаш шартларидан бири предмет доирасидаги ва ўрнатиш муҳим ҳисобланади. 
Бу алоқалар қанчалик яққол, аниқ ва мустаҳкам бўлса, ўқувчиларнинг билим, малака ва 
маҳоратлари шунчалик аниқ ва мустаҳкам бўлади.
“Предметлараро алоқалар” деганда нима тушунилишини кўриб чиқамиз. 
Предметлараро алоқалар ўқитиш жараёнида ўрнатиладиган ёки ўқувчи онгида акс этган 
предметлар ўртасидаги ҳақиқий алоқаларнинг ифодаси сифатида қаралиши керак. 
Предметлараро алоқалар кўп қиррали ўзига хос турли хусусиятларга эга бўлган ҳодисадир. 
Мазкур тушунча моҳиятининг бир қанча қарама-қарши изоҳлари мавжуд. Бу ўз навбатида 
барча ўқувчилар ва ишлаб чиқариш таълими устозларининг ҳамда пухта ўйланган дидактик 
усуллар системасининг мақсадга мувофиқ ишлашини талаб қилади. 
Ҳаммага маълумки, автомобил тузилиши предметини ўқитишда физика, математика ва 
химия бўйича олган билимлардан моҳирона фойдаланмай туриб, автомобилнинг узеллари, 
механизмлари ва асбоблари конструкцияларининг мақсадга мувофиқлигини асослаб бериш, 
ўқув материалларини кўр-кўрона ёдлаб олишдан воз кечиш, ўқув материалларидаги сабаб 
оқибат муносабатларини мунтазам ёритиб бориш деярли мумкин эмас. 
Ўқитиш жараёнида ўқувчилар борлиқдаги нарса ва ҳодисаларни ўзаро боғлаб 
турадиган хосса ва муносабатларни тушуна борадилар. Масалан, бензин тўғрисидаги баъзи 
маълумотлар автомобил тузилиши курида ўрганилади, баъзилари эса химия ва физика 
курсиджа ўрганилади. Мактабда физика, химия ва математика ўқитувчилари ўқитиш 
методикасини келишиб олиши зарур, уларнинг ҳар бири бирор масаланинг қайси томонига 
эътибор бериш лозимлигини аниқлаб олиши керак. 
Предметлараро алоқалар ўқувчиларнинг ақлий ўсиши учу, муаммоли вазиятларни 
юзага келтириш ва уларни ҳал этиш учункенг имкониятларни вужудга келтиради. 

---

541 
7-синфда “Қишлоқ хўжалик асослари” йўналиши бўйича календар тематик режада 
қишлоқ хўжалик техникаси ва ундан фойдаланиш бўлимида автомобиллар ва тракторлар 
тўғрисида маълумот берилиши керак. Лекин 7-синф ўқувчиси ҳали физиканинг электр 
бўлими тўғрисида маълумотга эга бўлмайди. Шунинг учун автомобиллар тўғрисида 
маълумотни физика фани билан боғлаб ўқитиш, яъни предметлараро алоқадан фойдаланиш 
яхши натижа беради.