Mantiqiy Iqtisodiyot

Monetar barqarorlik

Iqtisodiyot faoliyati uchun pulning ahamiyati juda katta. Eng muhimi, pul ayirboshlash

vositasidir. U barcha tovar va xizmatlar qiymatini aks etuvchi umumiy maxraj bo'lib,

pul tranzaksion xarajatlarni pasaytiradi. Pulning ushbu xususiyatini iqtisodchilar

«ayirboshlash vositasi» deb ataydilar. Biz mehnat taqsimotining

(?)

 afzalliklarini

boshqa qismlarda ko'rib chiqdik. Odamlar ishlab chiqargan mahsulotlarini barter

tizimi

(?)

 orqali boshqa mahsulotlarga bevosita ayirboshlaydigan dunyoni bir faraz qilib

ko'ring. Bitta sigirga nechta olma to'g'ri keladi? Agar bir odamda sigirning atigi uchdan

bir qilsmiga yarasha olmalar bo'lsa, qaytimni qanday qaytarish mumkin?

Pul odamlarga vaqt o'tishi bilan sodir bo'ladigan murakkab ayirboshlashlarni

amalga oshirishlariga imkoniyat yaratadi. Masalan, uy yoki mashina oldi-sotdisi

daromad olishdan to xarid narxini to'laguncha uzoq muddatni o'z ichiga oladi. Pul

kelajakda foydalanish uchun xarid qobiliyatni saqlash vositasi sifatida ham xizmat

qiladi. Bu iqtisodiy o'sishga va unumdorlikning oshishiga ko'maklashuvchi

investitsiyalar uchun mablag'larni jamg'arish imkoniyatini yaratadi. Iqtisodchilar

pulning ushbu funksiyasini «qiymatni jamg'arish vositasi» deb ataydilar Bundan

tashqari, pul «o'lchov birligi» bo'lib, u odamlarning davrlar oralig'ida amalga oshirgan

foyda va xarajatlarini nazorat qilishga yordam beradi. Pulsiz davrlar oralig'ida sodir

bo'ladigan foyda va xarajatlarni taqqoslashning iloji deyarli mavjud emas. Aynan ana

shu taqqoslash xususiyati odamlarga qachon pulni sarflash va tejash, nima xarid qilish

va qilmaslik to'g'risida to'g'ri qarorlar qabul qilishlariga imkoniyat yaratadi.

Biroq, pulning eng muhim hissasi uning qadrining barqarorligiga bevosita

bog'liq. Shu jihatdan pulning iqtisodiyot uchun mohiyati tilning muloqot uchun

mohiyatiga o'xshash. Ham so'zlovchi, ham tinglovchi uchun aniq ma'noni anglatadigan