Ma'naviyat vujudga kelishi to‘g‘risida turli nazariyalar mavjud deyish mumkin. Ular asosan inson ongi, tafakkuri, e'tiqodi vujudga kelishi bilan bog‘liq nazariyalaridir. Biz ularni ma'naviyatga nisbatan qo‘llaymiz



Download 476,53 Kb.
bet4/4
Sana15.07.2022
Hajmi476,53 Kb.
#802552
1   2   3   4
Bog'liq
Taqdimot (10)

Ibtidoiy odamlarning tabiat bergan tayyor maxsulotlarni yig‘ib iste'mol qilishdan ularni o‘zi ishlab chiqarishga o‘tishi, o‘rta yuqori paleolitdan boshlab yangi tosh asri (neolit)ga qarab rivojlanishi davomida ayrim hayvonlarni xonakilashtirishi, ba'zi o‘simliklarni ekib, o‘stira boshlashi ularning bilimi, tafakkuri, ongi rivojlanishini tezlashtirgan. Ularda chorvachilik va dehqonchilikka oid ilk bilimlar, yangi mehnat qurollari paydo bo‘lgan, eskilari takomillashgan. Toshni shunchaki qo‘pol yo‘nish o‘rniga, unga sayqal berish usullari topilgan. Ijtimoiy turmush rivojlanishi tezlasha boshlagan. Nihoyat yangi tosh asri davrida mehnatning birinchi tarixiy taqsimoti yuz bergan: dehqonchilik va chorvachilik bir-biridan ajralib chiqqan.

  • Ibtidoiy odamlarning tabiat bergan tayyor maxsulotlarni yig‘ib iste'mol qilishdan ularni o‘zi ishlab chiqarishga o‘tishi, o‘rta yuqori paleolitdan boshlab yangi tosh asri (neolit)ga qarab rivojlanishi davomida ayrim hayvonlarni xonakilashtirishi, ba'zi o‘simliklarni ekib, o‘stira boshlashi ularning bilimi, tafakkuri, ongi rivojlanishini tezlashtirgan. Ularda chorvachilik va dehqonchilikka oid ilk bilimlar, yangi mehnat qurollari paydo bo‘lgan, eskilari takomillashgan. Toshni shunchaki qo‘pol yo‘nish o‘rniga, unga sayqal berish usullari topilgan. Ijtimoiy turmush rivojlanishi tezlasha boshlagan. Nihoyat yangi tosh asri davrida mehnatning birinchi tarixiy taqsimoti yuz bergan: dehqonchilik va chorvachilik bir-biridan ajralib chiqqan.

ta'kidlash lozimki, birinchidan, hayotning moddiy va ma'naviy tomonlari hech qachon bir-biridan ayricha rivojlanmagan. Ishlab chiqarish va kasblar doimo xalq ma'naviyati, og‘zaki ijodi, san'at unsurlari, raqslar va marosimlar bilan birgalikda yuksalgan. Ular muvoziy (parallel) emas, ya'ni bir-biridan mustaqil emas, balki aynan birgalikda, bir-biriga ta'sir qilib rivojlangan. Tabiat va osmon haqidagi, kasb xususiyatlari va sirlari hakidagi bilimlarning o‘zi, kengroq olsak - dunyoqarash, ong ma'naviyatning tarkibiga kiradi. Ikkinchidan, yangi kasblar ko‘paygan sayin mehnat tarbiyasining ixtisoslashgan unsurlari boyib borgan. Odamlar to‘plangan bilimlarini, uquv va ko‘nikmalarini, tajribasini bolalariga, yosh avlodga o‘rgatgan. To‘plangan bilimlarni, hayotda qo‘llanilayotgan iqtisodiy, ahloqiy, diniy, badiiy me'yorlarni, tamoyillarni, qarashlarni umumlashtirish, tartibga keltirish, mustahkamlash ehtiyoji tug‘ilgan. Bu avlodlar o‘rtasidagi ma'naviy vorisiylikni ta'minlashda, yoshlarga va ulardan keyin keladigan avlodlarga yetkazishda juda muhim ahamiyatga ega edi. Shunday qilib, alohida iqtisoslashgan tushunchaviy bilimlar tizimi – fan va obrazli bilimlar tizimi - san'at vujudga kelishi uchun zamin paydo bo‘la boshlagan

  • ta'kidlash lozimki, birinchidan, hayotning moddiy va ma'naviy tomonlari hech qachon bir-biridan ayricha rivojlanmagan. Ishlab chiqarish va kasblar doimo xalq ma'naviyati, og‘zaki ijodi, san'at unsurlari, raqslar va marosimlar bilan birgalikda yuksalgan. Ular muvoziy (parallel) emas, ya'ni bir-biridan mustaqil emas, balki aynan birgalikda, bir-biriga ta'sir qilib rivojlangan. Tabiat va osmon haqidagi, kasb xususiyatlari va sirlari hakidagi bilimlarning o‘zi, kengroq olsak - dunyoqarash, ong ma'naviyatning tarkibiga kiradi. Ikkinchidan, yangi kasblar ko‘paygan sayin mehnat tarbiyasining ixtisoslashgan unsurlari boyib borgan. Odamlar to‘plangan bilimlarini, uquv va ko‘nikmalarini, tajribasini bolalariga, yosh avlodga o‘rgatgan. To‘plangan bilimlarni, hayotda qo‘llanilayotgan iqtisodiy, ahloqiy, diniy, badiiy me'yorlarni, tamoyillarni, qarashlarni umumlashtirish, tartibga keltirish, mustahkamlash ehtiyoji tug‘ilgan. Bu avlodlar o‘rtasidagi ma'naviy vorisiylikni ta'minlashda, yoshlarga va ulardan keyin keladigan avlodlarga yetkazishda juda muhim ahamiyatga ega edi. Shunday qilib, alohida iqtisoslashgan tushunchaviy bilimlar tizimi – fan va obrazli bilimlar tizimi - san'at vujudga kelishi uchun zamin paydo bo‘la boshlagan

Download 476,53 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish