Ma’mur qahhorov



Download 0,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet38/95
Sana07.07.2021
Hajmi0,63 Mb.
#111976
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   95
Bog'liq
falsafa

 
 
 
 
 
4-MAVZU      
 
BORLIQ   FALSAFASI      
 
I Borliq tushunchasi  falsafa fanidagi eng umumiy tushunchalardan, 
ya‘ni  kategoriyalardan  biridir.  «Borliq» tushunchasiga muqobil, ya‘ni 
teskari ma‘nodagi tushuncha «yo‗qlik» dir. «Borliq» av v alo dunyoda 
mav jud,  bor  narsalarga  nisbatan  qo‘llaniladi.  Shu  sababdan  ham 
«borliq»  kategoriyasi  «mav judlik»,  «reallik»  v a  shu  kabi  boshqa  eng 
umumiy  tushunchalar  bilan uzv iy aloqadorlikda, ularga mazmunan 
yaqindir.  Shuningdek,  «borliq»  tushunchasi  «olam»,  «dunyo»  singari 
tushunchalar  bilan  aynan  bir  ma‘noli,  ya‘ni  sinonim  xisoblanadi. 
Borliqni  falsafiy  idrok  etish  muammolari  bilan  falsafa  fanining 
«ontologiya»  deb  nomlangan  qismi  shug‘ullanadi.  «Ontos» 
yunonchadan tarjimada «moxiyat» degan ma‘noni beradi. Demak, 
ontologiya – borliqning moxiyati xaqidagi falsafiy ta‘limotdir. 
«Borliq» kategoriyasi o‗z mazmun-moxiyati bilan av v alo mav judlikni 
bildiradi,  ammo  uning  mazmuni  «mav judlik»  tushunchasining 
mazmuni  bilan  bir  ma‘noda  emas. Borliq falsafiy kategoriya sifatida 
faqat  mav judlikni  ifodalab  qolmasdan,  mav judlikka  nisbatan 
umumiyroq v a kengroq mazmunga ega bo‗lgan reallikni anglatadi. 
Borliq  kategoriyasi  tabiat,  jamiyat,  inson,  uning  tafakkuri 
ko‗rinishlarining  shunchaki  mav judligi  emas,  balki  ulardagi  eng 
umumiy a‘loqadorlikni ifodalaydi. Binobarin, dunyo, undagi narsa v a 
xodisalar  o‗zlarining  barcha  xususiyatlari  bilan  birgalikda  mav jud 
bo‗lib, ular o‗z realliklari bilan umumiy birlikka egalar. Ular o‗rtasidagi 
umumiylik ularning real ekanliklaridir. 
«Borliq»  kategoriyasi  falsafiy  tushunchalar  ichida  fundamental 
axamiyatga ega. Utmishdagi v a xozirgi dav rdagi ko‗plab faylasuflar 


o‗z  qarashlarini  bu kategoriya orqali ifodalashadi. Shu tufayli ushbu 
masala  atrofida  qizg‗in  munozaralar  dav om  etib  kelmoqda.  Borliq, 
mav judlik  v a  yo‗qlik,  uni  qurshab  turgan  tabiat  v a  jamiyat,  o‗zlari 
xaqida  odamlar  qadim  -  qadim  zamonlardan  buyon  o‗ylay 
boshlaganlar. Ular atrof olamda sodir bo‗lib turgan turli o‗zgarishlarni 
kuzatganlar, bu narsalar ularning ko‗z o‗ngida ob‘ektiv  reallik sifatida 
gav dalangan:  ya‘ni  ular  bor,  mav jud,  lekin  v aqt  o‗tishi  bilan  yo‗q 
bo‗ladi, aksincha, ba‘zi yo‗q narsalar esa paydo bo‗ladi.  
Kishilar  o‗zlarining  kundalik  tajribalari  asosida  fikr  yuritib,  o‗zlari 
yashayotgan dunyoning aynan xozir mav judligiga, o‗zlaridan keyin 
ham  mav jud  bo‗lishiga,  o‗zlarining  esa  v aqtincha  yashab,  so‗ng 
dunyodan  o‗tib  ketishlariga  ishonch  xosil  qila  boshlaganlar.  Shular 
asosida  keyinchalik  «bu  dunyo»  v a  «u  dunyo», yani kishilarning real 
hayotlarida kechadigan dunyo v a v afot etishi bilan ularning ruxlari 
rav ona  bo‗ladigan  dunyo  to‗g‗risidagi  tasav v urlar  paydo  bo‗la 
boshlagan.  Bu  ishonchlari  ularning  «borliq»  v a  «yo‘qlik»  xaqidagi 
qarashlarini mustaxkamlagan. 

Download 0,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   95




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish