Мамлакатимизда иқтисодий соҳада ислоҳотларни чуқурлаштириш ва эркинлаштириш борасида макроиқтисодий ва молиявий барқарорликка эришиш асосий вазифалардан бири ҳисобланади

Қарздорнинг тўлов қобилиятини тиклаш учун қуйидаги чора- тадбирларни ўўллаш лозим:
• Ишлаб чиқаришни қайта ихтисослаштириш;
• Норентабел ишлаб чиқаришларни ёпиш;
• Дебиторлик қарзларни ундириш;
• Қарздор мол-мулкининг бир қисмини сотиш;
• Қарздорнинг талабидан ўзганинг фойдасига воз кечиш;
• Қарздор мажбуриятларини учинчи шахслар томонидан бажарилиши;
• Қарздорнинг тўлов мажбуриятини тиклашнинг бошқа усуллари.
АВС” акционерлик жамиятида маҳсулот сотиш режасининг умумий ҳажмда бажарилиши ва динамикасининг таҳлили
минг сўмда

Кўрсаткичлар	ўтган йили	ҳисобот йили		ҳисобот йилининг ҳақиқийси
		Бизнес режада	ҳақи-қатда	ўтган йилга нисбатан, %	Режага нисбатан, %
1	2	3	4	5	6
Сотилган маҳсулот ҳажми, минг сўм	1452513	2367492	3040381	209,32	128,42

Жадвал маълумотларидан кўринадики, таҳлил қилинаётган “АВС” акционерлик жамиятида утган йили жами 1452513 минг сўмлик маҳсулот сотилган бўлса, ҳисобот йилида бу кўрсаткич 3040381 минг сўмни ташкил қилган, яъни ўтган йилга нисбатан маҳсулот сотиш ҳажми 209,32 % ни ташкил этган. Корхона ҳисобот йилида бизнес режа бўйича ўтган йилга нисбатан анча кўп маҳсулот сотишни режалаштирган бўлиб, мазкур режа жорий йилда 128,42 % ни ташкил этган. Бундан кўринадики, корхона ўтган йилга нисбатан жорий йилда бир қадар кўп маҳсулот сотишни олдиндан тахмин қилган, яъни маҳсулот сотиш ҳажмини ўтган йилга нисбатан бизнес режада 914979 минг сўмга кўп қилиб белгилаган ҳамда ушбу режа ортиғи билан адо этилган. Бундай натижалар корхонанинг молиявий ҳолати яхшиланиб бораётганлигидан ҳамда ички ва ташқи бозорда ўз мавқеини топиб бораётганлигидан далолатдир.
Шартномавий муносабатларда унинг субъектлари ўзаро келишувининг ҳусусий аспектлари ифодаланади, маҳсулотларни сотувчи ва сотиб олувчилар, уларнинг мажбуриятлари, ҳисоб-китобларнинг шакли, даври ва шартлари, уларнинг бузилишида қўлланиладиган чоралар, уларнинг тартибга солиниши акс эттирилади. Маҳсулотларни сотиш улгуржи ва чакана нархларда амалга оширилади. Корхона томонидан қўлланиладиган нархларни қуйидагича тасвирлаш мумкин.

Товарларнинг ишлаб чиқариш таннархи	Корхона фойдаси	Сотиш жараёнида қўлланиладиган эгри солиқлар	Савдо устамаси
Корхонанинг улгуржи сотиш баҳоси
Корхонанинг чакана сотиш баҳоси

Таҳлилда маҳсулот, иш ва хизматларни сотиш режасининг бажарилиши ва динамикаси, унинг ўзгаришига таъсир этувчи омиллар ўрганилади. Маҳсулот сотиш ҳажмига таъсир этувчи омилларни қуйидаги чизма ва жадвал мисолида кўришимиз мумкин:


I I


II II


III III


IV IV


Маҳсулотларни сотиш шакллари ва сотиш шакллари бўйича нархларнинг шаклланиши


I


II


III
IV



Махсулот сотиш хажмига таъсир этувчи омилларни аниклаш учун товар балансини тузамиз. Товар баланси курсаткичлари тайёр махсулот харакати номли маълумотномадан олинади. Бу хисобот шаклида тайёр махсулотнинг йил бошига, йил охирига булган колдиғи, ишлаб чикарилган товар махсулоти хамда сотилган махсулот улгуржи бахода ва ишлаб чикариш таннархида ифодаланган. Товар баланси куйидаги формула оркали аникланади.