S h e 'r d a tasvirlanishicha, qushlarga nisbatan ,.zolim, qalbi
t o s h “ b o l a l a r t a r b iy a n a tija s id a o ‘s i b - o lzg a rib , q u s h la rg a
m eh rib o n b o ‘lib qoladilar.
Shoirning „ B o b o m “ dostoni bolalar u c h u n katta sovg‘a
b o i d i . Bir yuz besh yoshli b o b o n in g o l m i s h d a kechirgan
kunlari h a m d a bugungi h ayot tasviri
d o s to n g a asos qilib
olingan.
Bobo 0 ‘zbekistonni sam im iy sevadi, ardoqlaydi. S h unday
tinchlik, baxtli, t o ‘k in-sochin h a yotda yana yuz yil yashashni
o rzu qiladi. U o ‘z nevara-chevaralariga nasihat qilib, ularni
yaxshi o ‘qishga, o n a -y u rtim iz n i astoydil sevishga chaqiradi.
„ Z a f a r va Z a h r o “ asari bilan O ybek 50-yillar o ‘zbek
bolalar dostonchiligi rivojiga m unosib hissa q o ‘shdi. D o sto n
s h o ir n in g P o k isto n g a qilgan sa y o h ati ta a s s u ro tla ri asosida
m ay d o n g a kelgan. Z afar h a m , Z a h r o h a m ,
ularning o ta -
onalari h a m o c h -y u p u n , b ir p a rc h a n o n g a m uhtoj. Lekin
b o la la r h a r q a n c h a qiy n alib y a s h a m a s in la r, ba rib ir t u s h -
kunlikka tushm aydilar, yaxshi hayot, t o ‘k in -s o c h in tu rm u sh
t o ‘g ‘r is id a x a y o l s u r a d i l a r . H a r ik k a la q a h r a m o n h a m
m e h n a tk a s h , o q k o ‘ngil, o d a m la rg a , bir-birlariga m e h rib o n .
B u n d a n
tashqari, h a r ikkala q a h ra m o n n in g taqdiri h a m bir-
birlariga o ‘xshash: ayanchli va musibatli.
O r z u -u m id va bunga erishish u c h u n kurashish — yaxshi
n a rsa .
D o s t o n d a bu m a s a la yaxshi y o ritilg a n . M a s a l a n ,
Z a h r o n in g otasi k a m b a g ‘a l-qashshoq, a m m o u ilg‘o r fikrli
inson. Erk, ozodlik u c h u n intiluvchi va b u y o ‘lda qattiq kurash
olib borishga bel b o g l a g a n odam .
A s a r n in g sujet y o ‘n a lis h id a , k o m p o z i ts i o n q u rilis h id a ,
badiiy-tasviriy vositalarning ishlatilishida shu holat yaqqol
k o ‘zga tashlanib turadi.
O ybek buyuk o ‘zbek shoiri Alisher N avoiyning bolalik
y illa r id a n h ik o y a q ilu v c h i „ A l is h e r n in g b o l a l ig i “ (1 9 6 7 )
qissasida Hirotdagi tarixiy voqealar, shah zo d a larn in g S h o h ru h
vafotidan keyingi o ‘zaro taxt u c h u n
kurashlari va Alisherning
shu davrdagi bolalik yillari haqida hikoya qiladi. Qissada Alisher
obrazining takom ili o lsha vaqtdagi tashqi m u h it voqealari va
ziddiyatlari bilan uzviy a lo q a d a tasvirlanadi.
O ybek Alisherning ilm va adabiyotga b o l g a n m uhabba tini,
Q u r 'o n n in g m a g ‘zini chaqishga kirishgani, fors, arab tillarini
o^rganishi, turkiy (o n a tili) baytlam i va g ‘azallam i m a h o ra t
123
bilan o ‘qishi, yod bilgan g ‘azallari k u n d a n kun k o ‘payib
borishi, m aqollar, masallar, ertaklarni sevib m u to la a qilishi
voqealariga katta o ‘rin beradi.
Alisherning haqiqiy inson b o ‘lib ulg‘ayishida G N yosiddin
K ichkina, G u lb a d a n b eg im ,
xizm a tk o r bo b o , to g ‘asi M irsaid-
ning m a ’naviy t a ’siri j u d a katta b o ‘lgan. O ybek Alisherning
T u r k is t o n s a h ro la rin i, b u y u k t o g ‘larin i, xalq u r f - o d a tl a r i ,
a n ’a n a la rin i, q o ‘sh iq va k u y larin i, d o s to n va e rta k la rin i,
,,go‘zal, shirin va rangli" tillarini qattiq sevishi va ardoqlashini
qissada ishonchli qilib tasvirlay olgan.
Badiiy tildagi va portret yaratishdagi adib m a h o ra ti qissa-
ning xalqchillik ruhini, gum anistik pafosini t a ’m inlagan.
Y o z u v c h i n in g ,,B o la lik “ qissasi ta r jim a y i
h o lig a a l o q a -
d o r b o ‘lib, u n i n g m a r k a z i d a M u s a v o y n i n g s a rg u z a s h tla r i
y o ta d i. A s a r d a M u s a v o y n in g yetti y o s h g a c h a b o ‘lgan d a v r
d agi x a r a k t e r i n in g s h a k lla n is h i q iz iq a rli v o q e a la r a s o s id a
y o ritila d i.
O ybek M usavoyning o ‘qish-izlanishlariga c h u q u r m u h a b -
bat bilan m u n o sa b a td a b o ‘ladi. U n in g o ‘qishda tirishqoqligini,
z e h n in in g o ‘tkirligini, q u n t bilan m u to la a qilishini, a rabcha
so ‘z va iboralarni qoidasini keltirib, yoqimli o h a n g d a talafTuz
eta bilishini m a h o r a t bilan chizadi.
X ulosa qilib a y tg a n d a , a k a d e m ik s h o ir O y b e k o ‘zbek
bolalar a dabiyotining shakllanishi
va yuksalishiga yuqoridagi
kabi asarlari bilan katta hissa q o ‘shdi.
Do'stlaringiz bilan baham: