Ma’lumotlarni uzatish tizimlarida ko‘plab turli XIL texnologiyalar

l 
= l
gacha oshirilishi nurlanish qarshiligini ortishiga olib keladi. Lekin 
u keyinchalik kamayadi, keyin yana ortadi. Umumiy holda 
R
nurl
 
kompleks xarakterga ega. Masalan, ingichka yarim to‘lqinli vibrator 
uchun 
R
nurl
= 73,1 Om va
X
nurl
= 42,5 Om. Vibratorning qalinligini 
oshirish to‘lqin qarshiligini kamayishiga olib keladi 
Antennaning to‘lqin qarshiligi.
 
Antennaning 
Z
OA
to‘lqin 
qarshiligi muhim parametrlardan biri hisoblanadi. Simmetrik vibrator 
ko‘rinishidagi antenna kiritilishi mumkin bo‘lgan 
l
uzunlikli bittali 
silindrik sim uchun hisoblash formulasi quyidagi ko‘rinishga ega: 
, 
bu yerda 
r
p
– simning radiusi. 
Kirish qarshiligi.
 
Antennaning kirish qarshiligi antennaning 
uchlaridagi kuchlanishning ular orqali oqib o‘tadigan tokka nisbatidan 
iborat ko‘rsatkich hisoblanadi. Umumiy holda bu qarshilik kompleks 
xarakterga ega bo‘ladi:
Z
Akir
= 
R
Akir
+ 
iX
Akir
bu yerda 
R
Akir
– kirish qarshiligini aktiv tashkil etuvchisi; 
X
Akir 
– kirish qarshiligini reaktiv tashkil etuvchisi. 
Yo’qotishlar qarshiligi
. 
Yo’qotishlar qarshiligi quyidagicha 
aniqlanadi: 
R
p
= 
R
n
+ 
R
i
+ 
R
yer , 
bu yerda
R
q
– simlarning qizishiga yo‘qotishlar qarshiligi; 

---

26 
R
i 
– antennaning izolyatorlaridagi yo‘qotishlar qarshiligi; 
R
yer
– yer va yerga ulash tizimlaridagi yo‘qotishlar 
qarshiligi. 
Antennaning samarali maydoni
.
 
Antennaning samarali maydoni 
antenna radiochastotalar energiyasini “ajratadigan” frontning o‘sha 
qismini xarakterlaydi. Antennaning samarali maydoni tushunchasi bir 
vibratorli, ko‘p vibratorli va boshqa murakkab qabul qilish antennalari 
uchun qo‘llaniladi. Miqdoran u antenna bilan moslashtirilgan 
qabulagichning kirishiga antennadan keladigan quvvatni 
R
mos
 
quvvatini qabul qilish nuqtasidagi radioto‘lqinning quvvati oqimi 
zichligiga nisbati sifatida aniqlanadi: 
A
e
= 
R
mosl 
/ S
. 
Taqsimlangan sirtli ko‘p vibratorli, parabolasimon, linzali va 
boshqa antennalar uchun
A
e
qiymat ularning 
S
A
geometrik maydoni 
bilan quyidagicha bog‘langan: 
A
e 
= 
K
A
S
A
, 
bu yerda 
K
A
– tok amplitudasi va fazasi antennaning sirtida 
taqsimlanishi xarakteriga va antennaning tayyorlanishi aniqligiga 
bog‘liq bo‘lgan maydondan foydalanish koeffitsienti. Yo‘naltirilgan 
antennalarning katta qismi uchun
K
A
~ 0,8, lekin 0,5 dan 0,9 gacha 
o‘zgarishi mumkin. 
Antennaning samarali maydon va yo‘naltirilgan ish koeffitsienti 
orasida quyidagi bog‘lanish mavjud: 
A
e 
= 
l
2
D /
4p . 
 
Antennaning ekvivalent sxemasi. Antennaning ekvivalent 
sxemasi 1.11-rasmdagi ko‘rinishga ega. Bu yerda qabul qilish 
antennasi yuklamaga nisbatan (
E
to‘g‘
)
 
EYUK hosil qiladigan va bu 
antenna uzatish rejimida ishlagandagi kirish qariligiga teng bo‘lgan 
ichki qarshilikka ega bo‘lgan generator sifatida qaraladi. Ma’lumki, 
generator, agar yuklama qarshiligi va generatorning ichki qarshiligi 
kompleks uyg‘unlashtirilgan hisoblansa, yuklamagan maksimal 
quvvatni beradi 

---

27 
1.11-
rasm. Antennaning ekvivalent sxemasi
Bu holda yuklamga maksimal quvvatni uzatilishi sharti
Z
kir
= 
Z
yuk 
ko‘rinishga ega bo‘ladi, ya’ni antennaning kirish qarshiligi 
va yuklamaning qarshiligi (fiderning to‘lqin qarshiligi) teng bo‘lishi 
kerak. 
Antennaning 
shovqin 
harorati