Маълумотларни кодлаш ва мультиплекслаш

Тармоқларда маршрутлаш
Маршрут бу жўнатувчидан олувчига йўлда ётадиган тугунлар кетмакетлиги ҳисобланади. Маршрулаштириш масаласи қуйидаи икки вазифаларни ўз ичига олади:
1. Маршрутни аниқлаш;
2. Танланган маршрут ҳақида тармоқни огоҳлантириш.
Маршрутни аниқлаш маълумотларни манзилга етказиш учун улар орқали маълумотлар узатиладиган транзит тугунлар ва уларнинг интерфейслари кетма-кетлигини танланишини билдиради. Агар ўзаро таъсирлашувчи тармоқ интерфейслари жуфтлиги орасида кўплаб йўллар мавжуд бўлса, у ҳолда қандайдир мезон бўйича битта оптимал йўл танланади. Хост-манбадан хост-қабуллагичга пакетнинг йўлини танланиши масаласи маршрутизатор-манбадан маршрутизатор-қабулагичга пакетни танлаш масаласига келтирилади. Исталган маршрутлаштириш протоколининг ўзаги маршрутизатор манбадан маршрутизатор-қабулагичга пакетни йўлини аниқлайдиган алгоритм (маршрутлаштириш алгоритми) ҳисобланади. Маршрутлаштириш алгоритмининг вазифаси оддий: берилган маршрутизаторлар ва уларни боғлайдиган линиялар кўплиги учун маршрутлаштириш алгоритми маршрутизатор-манбадан маршрутизатор-қабулагичга “оптимал” йўлни аниқлайди. “Оптимал” сўзи “минимал нархли” йўлни билдиради. Биз кўрамизки, бироқ амалда ўйинга хавфсизлик масалалари каби стратегик мулоҳазалар киради. Маршрутлаштириш алгоритмларини ифодалаш учун тармоқ граф сифатида қаралади (13.2-расм). Графнинг тугунлари пакетларни ҳаракатланиши ҳақида қарор қабул қилинадиган маршрутизаторларнуқталар, бу тугунларни боғлайдиган линиялар (графлар назарияси терминологиясига мувофиқ “қирралар” дейиладиган) эса маршрутизаторлар орасидаги физик линиялар ҳисобланади. Ҳар бир алоқа линиясига бу линия бўйича пакетнинг қайта узатилиши “нархидан” иборат бўлган қандайдир қиймат мос келади. Нарх линиянинг физик узунлигига (масалан,трансокеан кабели бўйича кадрни узатилиши нархи қуриуқликда ётқизилган қисқа кабель бўйича узатиш нархидан қиммат бўлиши мумкин), линия бўйича маълумотларни узатиш тезлигига ёки линиянинг молиявий нархига боғлиқ бўлиши мумкин.
15-Тема. LAN, MAN ва WAN тармоқларида қўлланиладиган маршрутлаш протоколлари, маршрутлаш протоколларини қиёси ва таҳлили.

Lokalvaglobaltarmoqlaryaqinlashuviko‘rinishlaridanbiri, lokalvaglobaltarmoqlarorasidagioraliqholatniegallovchikattashaharmasshtabidagitarmoqlarningpaydobo‘lishihisoblanadi. Shahar tarmoqlari yoki megapolislar tarmog‘i (Metropolitan Area NetWorks, MAN) yirik shahar hududiga xizmat ko‘rsatish uchun mo‘ljallangan. MAN turidagi zamonaviy tarmoqlar, o‘z mijozlariga har xil turdagi kommunikatsiya vositalari, shu jumladan ofis ATSlarini birlashtirish imkonini beruvchi xizmatlar xilma xilligi bilan ajralib turadi.

2.2-rasmdalokalhisoblashtarmoqlari (LAN), shahar (MAN) vaglobaltarmoqlar (WAN) uchunishlatiladiganalternativkirishtexnologiyalariorasidagiraqobatningasosiyqismlariko‘rsatilgan.



2.2.-rasm. Simsizvamobiltexnologiyalarikonvergensiyasi
Kabeltarmoqlaribo‘yichaInternetgakengpolosalikirishvaWi-Fibirikmasi, hamdaPSTNmissimlaribazasidaDSLdanfoydalanish, infratuzilmani- uyda, ofisda, jamoatxotspotlariaeroport, vokzal, mehmonxona, restoran, kafevaboshqajoylardaInternetgasimsizulanishbilanta’minladi.
3-avlodtarmoqlari (3G) Internetgaxohlaganjoydanulanishuchun, WideAreaNetworks(WAN) tarmoqlariniyaratishimkoniniberadivaan’anaviyovozxizmatlaritakliflarinikengaytiradi.
Mobilvao‘tkazishtarmoqlarikonvergensiyasijarayoni, yuqorihisoblashquvvatibo‘lganvao‘rtachanarxdaInternetgachiqishuchunsimsiztexnologiyalarto‘plamigaegabo‘lganmobiltelefonlarvaKPK, noutbukkabiboshlang‘ichiste’molchilaruchunportativevositalarnirivojlantirishbilankuzatildi.
Internet orqali ovozli telefoniya(VoIP) an’anaviy telefoniya bilan raqobatlasha boshladi.
Internetga kengpolosali ulanish, qayd etilgan an’anaviy telefon aloqasiga raqobatchi xizmat hisoblanadi. Simsiz kengpolosali ulanish(WBA) texnologiyalari mobil tarmoqlari bilan xususiy va jamoat binolarida, hamda, shahar tarmoqlari darajasida raqobatlashadilar.