Маълумотлар омбори ва уни бошкариш тизими хакида умумий тушунчалар

1.2 Bilimlar bazasi va uning komponentlari.

Iktisodiy faoliyatni boshkarishning avtomatlashtirilgan axborot texnikasini axborotli ta’minlashda sun’iy akl soxasining kullanishi katta kizikish uygatadi, bu soxadagi yutuklarni amalga oshirishning shakllaridan biri ekspertli tizimlarni yukori malakali mutaxassislar , ekspertlar bilimlarini tizimli jamlash, umumlashtirish, taxlil kilish va baxolashga asoslangan maxsus kompyuter tizimlarini yaratashdan iboratdir. Ekspertli tizimda bilimlar bazasidan foydalaniladi , unda anik muammo soxa xakidagi bilimlar beriladi.
Bilimlar bazasi—bu, ba’zi bir muammo soxada murakkab vazifalarning echimini topish uchun taxlil va xulosalarni yaratuvchi modellar, koidalar va omillar (ma’lumotlar)ning majmuidir.
Axborotli ta’minlanishning aloxida, yaxlit tuzilishi kurinishidan ajratilgan va tashkil kilingan muammosoxa xakidagi bilimlar oshkora buladi va bilimlarning boshka turlaridan, masalan umumiy bilimlardan ajratiladi. Ma’lumotlar bazasi shunchaki rasmiy (matematik) mantik asosida, balki tajriba, dalillar, evristikalar asosida xam muloxazalarni bajarishga imkon beradi, ya’ni ular inson mantikiga yakinlashtirilgandir.
Sun’iy akl soxasidagi ishlab chikishlar murakkab, oddiy bulmagan vazifalarni echish uchun ba’zi bir tor muammo soxa xakidagi yukori malakali maxsus bilimlardan katta xajmlarda foydalanish maksadga
egadir.
Ma’lumotlar bazasi ekspertli tizimning asosi buladi, uni kurish jarayonida jamlanadi. Bilimlar fikrlash va vazifalarni echishning yakkol usulini kurishga imkon beruvchi oshщkora kurinishda aks ettiriladi karorlar kabul kilishni soddalashtiruvchi sifatida tashktl kilingan. Ekspertli tizimning xabardorligini asoslovchi bilimlar bazasi muassasa, bulim mutaxassislari bilimlarini va mutaxassislar guruxlari tajribasini uzida jamlaydi xamda institustional bilimlar (malakali, yangilayotgan strategiyalar, usullar, karorlarning yigindisi) dan iborat buladi.

1.3. Bilimlar bazasidan foydalanishning texnologiyasi.

Ma’lumotlar bazasining mazmuni foydalanuvchi tomonidan samarali boshkaruv karorlarini olish uchun tatbik etiladigan tuzilish va uning faoliyat yuritishi tarzida 2-rasmda berilgan.

2-rasm. Ma’lumotlar bazasidan foydalanishning texnologiyasi.