Маълумот узатиш тармоқларини қуриш тамойиллари

«Нуқта-нуқта» турдаги икки пунктли топология-энг содда ва икки пунктни бевосита физикавий ва мантиқий боғловчи тармоқ сегментини ўз ичига киритган. Бундай сегментнинг ишончлилигини, 1+1 турдаги ҳимоя деб номланувчи 100% заҳирани таъминлаб берувчи заҳира алоқани киритиш йўли билан ошириш мумкин. Асосий алоқа ишдан чиқиши билан тармоқ заҳира алоқага автоматик равишда ўтади. Соддалигига қарамасдан, айнан шу базавий топология юқори тезликли магистрал каналлардан ахборотнинг катта оқимларини узатишда кенг қўлланилади. У радиал-ҳалқа топологиянинг таркибий қисми(радиус) сифатида ҳам қўлланилади. 1+1 турдаги заҳиралашли икки пунктли топология ҳалқа топологиясининг турдош варианти сифатида кўриб чиқилиши мумкин.
Дарахтсимон топология турли вариантларга эга(2.9расм). Дарахтсимон топология тармоқ сегментининг хусусияти n пунктлар боғлиқлиги физикавий даражада қирралар минимал сони Rқn-1 да эришилади, бу эса тармоқни юқори тежамкорлигини таъминлаб беради.Мантиқий қатламда бундай сегментларда ҳар бир жуфт пунктлар ўртасида ахборот узатиш йўллари сони ҳар доим hқ1 тенг. Ишончлилик нуқтаи назардан, бу жуда паст кўрсаткич. Бундай тармоқларда ишончлиликни ошириш заҳира алоқаларни киритиш(масалан, 1+1 турдаги ҳимоя) йўли билан амалга оширилади

а) б) в)

2.9расм.Дархтсимон топология:а-дарахт,б-юлдуз,в-занжир..

Дарахтсимон топология локал компьютер тармоқлари, қишлоқ худудлари телефон тармоқлари, абонент кириш тармоқларида қўлланилади.
«Ҳалқа» топологияси ҳар бир пунктга фақат иккита линиялар бирлаштирилган тармоқни тавсифлайди(2.10расм). Ҳалқа топологияси оптик кабель ёрдамида локал компьютер тармоқлар, транспорт тармоқлар ва аабонент кириш тармоқларида кенг қўлланилади.
Физикавий топологияни акс эттирувчи граф қирралари сони: Rқn га тенг. Бу эса тармоқ чиқимларини камайтиради. Мантиқий даражада ҳар бир жуфт пунктлар ўртасида hқ2 мустақил йўллар(тўғри ва альтернатив) ташкил қилиниши мумкин, бу алоқа ишончлилигини ошишини таъминлаб беради, айниқса, икки қават ҳалқа деб номланувчи 1+1 турдаги заҳиралашни қўллаганда(2.11расм).

2.10расм.«Ҳалқа» 2.11расм.«Икки қават ҳалқа» 2.12.расм.Тўлиқ топологияси. топологияси. алоқали топология.

Икки қават ҳалқа оралиқ пунктлар ўртасида физикавий уланишни жуфтликлари билан ташкил қилинади, бунда ахборот оқими икки йўналишда йўналтирилади, улардан бири асосий, бошқаси эса –заҳира бўлади.