Ma'lum bir joyda astronomik tadqiqotlar o`tkazish imkoniyatini baqolash

Samarqand ilmiy-o`quv observatoriyasi (SIO) 

 

       Astronomiya  bo’yicha  mutaxasislar    hozirgi  vaqtda  Qarshi  va  Samarqand  

Davlat  Universitetida  Fizika  va  Astronomiya  o’qituvchilari  Nizomiy  nomli 

Toshkent  pedogogika  Unversitetida  va  yana  beshta  (Jizzax,  Qo’qon,  Navoyi, 

Nukus,  Toshkent  viloyati  Angren  shahri)  va  Respublika  Inistetutlarida 

tayyorlanmoqda.  Astronomiya  hodimlarini tayyorlash  yuqorida sanab o’tilganidek 

oliygohlarda Astronomiya Inistetutida Fanlar Akademiyasining Respublika O’quv 

Muassasasida  moddiy  texnika  bazasini  yaratish  astronomik  tarmoqlarda  va  ilmiy 

o’quv  observatoriyalarida  amalga  oshiriladi.  Birinchi  observatoriya  tarmog’i   

SamDUda 2006 yilda  Samarqand   ilmiy observatoriyasi qurildi. Samarqand ilmiy 

observatoriyasida uskunalar bazasining paydo bo’lish  Kassek Renovskiy refraktor 

bosh  ko’zgusi    48  sm  diametrga  ega  bo’lgan  Grubb  Parsons  firmasida 

tayyorlangan.  

          Bundan tashqari talabalar bilan ilmiy amaliy mashg’ulotlar Samarqand ilmiy 

observatoriyasida  o’tkazish  rejalashtirilgan.  Lekin  tema  tanlovi  teleskopning 

imkoniyatidan  emas  balki  Samarqand  astroiqlimining  atmosfera  sifatiga  bog’liq. 

Atmosfera  sharoitini  bilish  teleskopni  qayerda  o’  rnatish  imkoniyatini  beradi. 

Tasvir  sifati  olingan  astronomik  aniqlik  va  teleskopni  kuzatishi  uning 

samaradorligiga bog’liq.Asroiqlimning asosiy parametri tasvir sifatida aniqlanadi, 

qaysiki  o’lchamlarini  va  kengayib  ko’rinayotgan  yulduzlar  diametri  turbulent 

---

24 

 

oqimi  orqali  atmosferaning  shu  qismida  aniqlanadi.  U  birdan  kichik  bo’lgan 

burchak sekundlarda jahonning etakchi observatoriyalarida o’lchanadi .     

         Samarqand  astronomik  observatoriyasi  esa  butun  O’rta  Osiyoda  yagona 

universitet  ilmiy-o’quv  observatoriyasi  bo’ladi.  U  yerda  talabalar  o’zlarining 

laboratoriya,  kurs  va  diplom  loyihalarini  bajarishadi.  Bundan  tashqari, 

mamlakatimizning  astronomiya  mutaxassisliklari  bo’yicha  kadrlar  tayyorlaydigan 

Oliy O’quv Yurtlari o’qituvchilari va talabalari professional astronomik teleskopda 

kuzatuvlar o’tkazishlari mumkin bo’ladi. 

 

7-rasm Samarqand Ilmiy Observatoriyasining (SIO) tashqi ko`rinishi