Malakasini oshirish instituti tabiat bilan tanishtirish

Amarillis, gippeastrum
(Amarillislar oilasi). Bir qancha turlarni chatishtirishdan 
olingan 
ko’pdan-ko’p 
duragaylar 
gippeastrum 
avlodiga 
birlashtirila-di. 
Giptseastrumlarning vatani — Janubiy Amerika va uning faqat amarillis belladonna 
degan bitta turi Janubiy Afrikadan keltirilgan. Duragay gippeastrum barglari uzun, 
chiziqli bo’ladi, yer osti qismi — yirik piyozcha; gullari voronkasimon bo’lib, bargsiz 
gulbandining uchida soyavon ko’rinishida (2—4 donadan) to’plangan, turli 
o’simliklarda turlicha rangda — och pushtidan tortib to’q qizil tusda ham bo’ladi, 
ba’zan ola-bula, chiziq-chiziq va hol-hol bo’ladigan gullar ham chiqaradi. Yirik 
piyozchalari ikkitadan tik poya beradi. 
Bu yorug’liksevar o’simliqdir, unga oftob tushib turadigan joylarni ajratish kerak; 
derazalari janubga, janubi-sharq, janubi-g’arbga qaragan xonalarda yaxshi o’sadi. 
Gippeastrumlar gullashi uchun chuqur tinim davri bo’lib o’tishi zarur. SHu davrning 
boshlanish va davom ztib borish muddatlarini rostlab qo’yish yo’li bilan yil bo’yi 
gullab turadigan o’simliklarga ega bo’lish mumkin. Tinim vaqtida amarillisli tuvak 
qorong’i joyga olib qo’yiladi va tuprog’i qurib qolmasligi uchun oz-ozdan suv 
qo’shib turiladi. Piyozgulli ko’pchilik o’simliklar singari, amarillislarning gullari ham 
uzoq turmaydi va birin-ketin ochiladi — bir guli ochilib, tushib ketsa, ikkinchisi endi 
ochilishga boshlaydi. Gullari tik poyasida bir nechta bo’ladi va shu sababdan gullash 
ba’zan 2—3 hafta davom etadi. Gullab bo’lganidan keyin amarillislarni 1:2:1:1 
nisbatdagi chim tuproq, barg chirindisi yoki chirindi, torfli tuproq va qumdan iborat 
yengil tuproq aralashmasiga ko’chirib olib o’tqaziladi. Bu o’simlik uchun kichikroq 
tuvak kerak bo’ladi (piyozchasining chetidan tuvakning chetigacha bo’lgan masofa 
1,5—3 sm bo’lishi lozim). Idish dncha keng bo’lsa, o’simlik uzoq muddatgacha 
gullamasligi mumkin. Piyozchasi ekilganida ustki yarmi tuproqdan ko’rinib turadigan 
qilib ekiladi. Vegetatsiya davri davomida mol tezagidan tayyorlangan suyuq sharbat 
bi-lan muntazam ravishda (oyiga 1—2 marta) qo’shimcha oziqlantirib turish kerak. 

---

31 
Amarillislar bolacha-«piyoz-chalar»idan ko’payadi, bularni ekish vaqtida ona piyoz-
chalardan ajratib olinadi.