Malakasini oshirish instituti tabiat bilan tanishtirish

4.
 
Tabiatda bolalar mehnati 
 
Bolalarning tabiatdagi mehnati katta tarbiyaviy ahamiyatga ega. Mehnat qilish 
jarayonida bolalarda tabiatga bo’lgan munosabatlar shakllanadi. Tabiatdagi mehnat 
bolalarda berilgan topshiriqqa mas’uliyat bilan yondoshishni tarbiyalaydi. Biroq 
buning uchun bolalar zarur mehnat malakalarini egallab olgan bo’lishlari, o’z 
mehnatlarining ahamiyatini tushunishlari lozim. Tabiatdagi mehnat maktabgacha 
yoshdagi bolalarning sensor tarbiyasi uchun qulay sharoitlar yaratadi. Tarbiyachi 
bolalarni mehnat orqali maqsad va natijalarga erishish, narsalarni sensor belgilarini 
nazarda tutishga o’rgatadi. Masalan, o’simlikning suvga muhtojligini aniqlash uchun 
uning holatini — barg va poyasining elastikligi, pishiqligi yoki uning so’lg’inligi, 
yumshoqligini, tuproqda esa — uning namligi, zichligi va shu kabi belgilarni hisobga 
olish lozim. 
Mehnat jarayonida bolalar o’simliklar holatining yorug’likka, namlikka, 
issiqlikka, yaxshi tuproqqa bo’lgan ehtiyojlarini qondirilishiga bog’liq ekanligini 
anglab oladilar. Bolalar muhitning o’zgarishi, qonuniy tarzda o’simliklar holatini ham 
o’zgartirishini bilib oladilar. Bu munosabatlarni o’zlashtirishlari ularning mehnatga 
bo’lgan munosabatiga ham ta’sir etadi — mehnat ongli va maqsadga yo’naltirilgan 
bo’lib boradi. Bolalarda mehnatga qiziqish, mehnatsevarlik shakllanadi. 

---

16 
Tabiatdagi mehnat - kuzatuvchanlikni o’stirish usullaridan biridir. Agar 
kuzatish mehnat bilan bog’langan bo’lsa, samaraliroq bo’ladi.
Tabiatdagi mehnat jarayonida tarbiyaviy vazifalardan tashqari ta’limiy 
vazifalar ham hal qilinadi. Bolalar mehnat orqali, o’simliklarning xususiyatlari va 
sifatlari, ularning tuzilishi, ehtiyojlari, rivojlanishining asosiy bosqichlari, o’stirish 
usullari, o’simliklar hayotidagi mavsumiy o’zgarishlar haqida, hayvonlar, ularning 
tashqi ko’rinishi, ehtiyojlari, harakat qilishlari, hayot tarzlari va ularning mavsumiy 
o’zgarishlari haqida tasavvurga ega bo’ladilar. SHu jumladan, hayvonlarni tabiat 
burchagida parvarish qilishni o’rganadilar va shu orqali mehnat malakalarini 
egallaydilar.