Maktabgacha yoshdagi

Qiziqish turlari

Mazmuni

Ijtimoiy-siyosiy 

Intellektual 

Estetik, sport

Maqsadi

Bevosita 

Bilvosita

Kengligi

Tor 

Keng

Barqarorligi

Barqaror 

Beqaror

Odamlarning qiziqishlari o‘zining ko‘lami bilan bir-biridan 

farq qiladi. Shunday shaxslar toifasi ham borki, ular ning qizi-

qishlari bir sohaga qaratilgan bo‘ladi, boshqalarda esa qator so-

halarga, fanlarga, kasblarga yo‘naltirilgan bo‘ladi. Qiziqishlar-

ning kengligi kishining aqliy ehtiyojlarini xilma-xilligidan 

darak beradi. Tabiatshunos olim K.A. Timiryazov bunday de-

gan edi: «Hamma narsa to‘g‘risida oz-ozdan bilish kerak va 

oz narsa haqida hamma narsani bilish kerak». Barqaror qizi-

qishga ega shaxs uzoq vaqt davomida yoqtirgan buyumlari-

ga, obyektlariga, ho disalarga o‘z maylini o‘zgarishsiz saqlab 

tura oladi. Qiziqishlar ning ba’zan beqarorligi katta yoshda-

gi o‘quvchilarda ko‘rinadi. Ular da qiziqishlar ko‘pincha g‘oyat 

ehtirosli, lekin qisqa muddatli bo‘ladi, masalan, bir vaqt-

ning o‘zida ular matematika, ta rix, falsafa, logikaga qiziqish-

lari mumkin. Bunday bolalar hamma narsaga qizg‘in kirishib, 

masalaga hali chuqur kirib bormasdan, boshqa narsalar bilan 

qiziqib ketadilar. Har xil mashg‘ulotlarga nisbatan o‘spirinlik 

va yoshlik chog‘larida goh alangalanib, goh so‘nib tura digan 

qi ziqishlar, yoshlarning o‘z iste’dodlarini jadal ro‘yobga chiqa-

rishini ta’minlaydi va qobiliyatlarning namoyon bo‘lishiga 

hamda o‘z samarasini ko‘rsatishiga yordam beradi.

E’tiqod – shaxsning shunday ongli bir yo‘nalishiki, unga 

o‘z qarashlari, prinsiplari va dunyoqarashlariga mos tarzda ya-

shashga imkon beradi. E’tiqodning predmeti turlicha bo‘lishi 

---

71

mumkin: Vatanga e’tiqod, dinga, fanga, kasbga, axloqiy nor-

malarga, oilaga, go‘zallikka e’tiqod va hokazo. E’tiqod va qizi-

qishlar har biri kishidagi dunyoqarashni shakllantiradi. Dunyo-

qarash – tartibga solingan, yaxlit ongli tizimga aylantirilgan 

bilim, tasavvur va g‘oyalar majmui bo‘lib, u shaxsni ma’lum bir 

qolipda, o‘z shaxsiy qiyofasiga ega tarzda jamiyatda munosib 

o‘rin egallashga chorlaydi. Mustaqillik davrida shakllanayot-

gan yangicha dunyoqa rash yoshlarda Vatanga sadoqatni, milliy 

qadriyatlar, an’analarni e’zozlashni, o‘z yaqinlariga mehribon 

va tanlagan yo‘liga, kasbi, maslagi hamda e’tiqodiga sodiqlikni 

nazarda tutadi. Yangicha fikrlash, ya’ni tafakkur aynan musta-

qillik mafkurasi ruhida tarbiya topib, sayqal topgan milliy ong, 

dunyoqarash va e’tiqod hamdir.