Maktabgacha yoshdagi

Amaliy mashg‘ulot uchun mashq va topshiriqlar:
 
a 
 
 
b 
d
 
 
e
 
 
 
 
f
 
g 
 
 
 
h
13-rasm. 
Ikkilanuvchi tasvirlar.
a, b 
– idrokning tanlab oluvchanlik xususiyati; 
d
– rasmda nechta kubik 
ko‘rsatilgan? 
e
– bu rasmda odam tasvirini toping? 
f
– Amerika, yovvoyi 
g‘arb, yovvoyi otlar; odam, uy, Arktika, muzliklar;
 g 
– yelpig‘ich illuziyasi;
h 
– odamlar bir xilmi?

---

126
 
a 
b
 
d 
e
14-rasm. 
Ikkilanuvchi tasvirlar.
a – 
chiziqlar nimani eslatadi? Gorizontal va vertikal chiziq-
larning hech biri tutashmagan. Bizning xayolimiz kvadratlarni 
qo‘shib panjara hosil qiladi; 
b
– gorizontal chiziqlar paral lemi? 
d – 
 
umumiy markazli doiralar; 
e
– rasmda nimani ko‘ryapsiz?
 
a
 
b
15-rasm.
a
– parallel chiziqlar tengmi? 
b
– markazdagi doiraning qay biri 
katta?

---

127
«TARMOQLAR» METODI
Idrok xususiyatlari
predmetlilik 
ikkilanuvchanlik 
tanlab oluvchanlik 
yo‘naluvchanlik 
yaxlitlik onglilik 
konstantlilik
Idrok darajalari
persepsiya 
appersepsiya 
illuziya 
galutsinatsiya
Idrok darajasi
vaqtni idrok qilish 
fazoni idrok qilish 
harakatni idrok 
qilish
Kuzatuvchanlik
narsalarga nisbatan 
psixologik kuzatuv
IDROK
Nazorat savollari: 
1. Idrok deb nimaga aytiladi?
2. Idrokning qanday xususiyatlari bor?
3. Idrok darajalarini farqlab bering.
4. Idrok qilishda illuziya hodisasi nima?
4. Fazo va vaqtni idrok qilish deganda nimani tushundingiz?
5. Kuzatuvchanlik nima? Kuzatishda qanday qoidalarga rioya 
qilish kerak?
6. Nutqni idrok qilish haqida so‘zlab bеring.
TEST
«SIZ KUZATUVCHANMISIZ?»
Kuzatuvchan odam boshqalarning tashqi ko‘rinishiga qarab 
ko‘p narsa aytib bera oladi. Mashhur Sherlok Xolms buni qanday 
amalga oshirganini bir eslab ko‘ring-chi. Ushbu test sizning qay 

---

128
darajada kuzatuvchan ekanligingizni bilib olishga yordam beradi. 
Xulosa chiqarish esa o‘zingizga havola.
1. Siz qaysidir tashkilotning birorta xonasiga tashrif buyurdin-
giz ...
a) stol va stullar qanday joylashuviga diqqatingizni qaratasiz;
b) narsa va buyumlarning aniq joyda turganiga e’tibor bera-
siz;
c) devorda nimalar osig‘liq turganiga qarab chiqasiz.
2. Biror tanishingiz bilan uchrashib qoldingiz, siz ...
a) faqat uning aftiga qaraysiz;
b) o‘ziga bildirmasdan boshdan oyoq qarab chiqasiz;
c) yuz ifodasidagi o‘zgarishlarga diqqatingizni qaratasiz.
3. Biror manzarali rasmni kuzata turib nimalarga e’tiboringizni 
qaratasiz?
a) rangiga;
b) joylashuviga;
c) sizni qamrab olgan his-tuyg‘ularga.
4. Siz ertalab uyg‘onganingizda …
a) bugun nimalar qilishingiz kerakligi haqida o‘ylaysiz;
b) qanday tush ko‘rganligingizni eslaysiz;
c) kecha bo‘lib o‘tgan hodisalarni tahlil qilasiz.