Maktabgacha yoshdagi

Xarakter xususiyatlari.
Shaxsning 
ijobiy va salbiy
xususiyat-
lari farqlanadi. Xarakter xususiyatlariga baho berganda ulardan 
har birining axloqiy mazmunini hisobga olish kerak. Masalan, 
mehnatsevarlik xarakterning ijobiy xususiyatidir, lekin agar u 
xudbinlik maqsadlarga, chunonchi, shaxsning boshqalar hisobiga 
boyishiga xizmat qilsa, bu shaxsning salbiy xususiyati bo‘ladi. 
O‘z vatani uchun faxrlanish yaxshi xususiyatdir, lekin kishi o‘z-
o‘zidan haddan tashqari mag‘rurlansa, manmanligi bilan ajralib 
tursa bunday faxrlanish xarakterning salbiy xususiyatidir.
Xarakterning ijobiy xususiyatlari orasida 
axloqiy
xususiyatlar 
muhim o‘rin egallaydi. Axloqiy xususiyatlar axloqiy tuyg‘ularga 
asoslangan bo‘lib, kishining jamiyat talablariga javob beradigan 
ma’naviy xulq-atvorini belgilab beradi. Odamdagi xarakter xususi-
yatlari uning o‘zi uchun ham, atrofdagi kishilar uchun ham juda 
katta ahamiyatga ga. Biror kishi haqida: «Uning yaramas xarakteri 
bor» deganlarida, odatda bunday kishidan o‘zlarini olib qochadi-
lar, uning do‘stlari bo‘lmaydi, oilada ko‘pincha u bilan birgalikda 

---

213
hayot kechirish mumkin bo‘lmay qoladi. Ijobiy xarakter xususi-
yatlariga ega kishi esa odatda atrofdagi kishilarning, do‘stlarining 
mehri va izzatiga sazovor bo‘ladi. Ayrim kishilar xarakterni yax-
shi tomonga o‘zgartirib bo‘lmaydi deb hisoblaydilar. Salbiy xu-
susiyatlarga ega kishi ba’zan o‘zi haqida; «Xarakterim shunday 
bo‘lgandan keyin nima qilishim kerak? O‘z xarakterimdan o‘zim 
ham rozi emasman, lekin hech narsa qilolmayman», – deydi. Bu 
noto‘g‘ri. Darhaqiqat, o‘z xarakterini o‘zgartirish, salbiy xususiyat-
lardan xalos bo‘lish va o‘zida ijobiy xususiyatlarni tarbiyalash mu-
rakkab vazifa bo‘lsa ham, lekin amalga oshirib bo‘ladigan vazifadir. 
Buning uchun avvalo o‘z ustida ishlashni, xarakterni tarbiyalash 
va qayta tarbiyalash ustida ishlashni qat’iy va keskin maqsad qilib 
qo‘yish kerak, ortiqcha manmanlikdan qutulish, o‘z kamchilik-
larini aniq ko‘rish uchun o‘ziga tanqidiy jihatdan qa rashga, xulqi-
ga jiddiy munosabatda bo‘lishga harakat qilishi kerak.