Maktabgacha yoshdagi

Psixologiya va texnika fanlari. 
XX asr ishlab chiqarishning, 
texnikaning yangidan yangi turlari, aloqa vositalarining juda tez 
o‘sganligi, elektronika, kompyuterlashtirishdan foydalana bosh-
langanligi, transportning yangi turlarini o‘zlashtirilganligi bilan 
xarakterlanadi. Bularning hammasi inson psixikasiga juda kat-
ta talablar qo‘yadi. Hozirgi zamon sanoati, transportida va har-
biy ishlarda psixologik faktorlarni, ya’ni kishining imkoniyat-
lari, bilish jarayonlari – idroki, xotirasi, tafakkurini, shaxsning 
o‘ziga xos xususiyatlari – xarakteri, temperamenti, reaksiyalari-
ning tez ligi va boshqalarni hisobga olishga to‘g‘ri keladi. Tovush-
dan tez hozirgi zamon samolyotlarida, ulkan elektrosistemalar-
ning opera tiv–dispetcherlik uchastkalarida ishlovchi kishilar juda 
kichik vaqt ichida tez qarorga kelishiga to‘g‘ri keladi, aks hol-
da halokatlarga sabab bo‘lishi mumkin. Ana shunday murakkab 
sharoitda ishlay olish uchun kishilarda imkoniyat bor-yo‘qligini, 
ularning shu ishga yaroqli yoki yaroqsiz ekanligini aniqlashda 
psixologiya fani oldiga muhim talablar qo‘yiladi. Injenerlar psi-

---

21
xologiyasi kishi bilan texnika o‘rtasidagi munosabatni o‘rganuvchi 
fan bo‘lib, u texnikaning ko‘pgina sohalari bionika, kibernetika 
bilan mahkam bog‘langandir. 
Psixologiya va pedagogika. 
Pedagogika bilan psixologiya-
ning o‘zaro hamkorligi va aloqa-
si an’anaviy va azaliy bo‘lib, ular-
ning yosh avlod tarbiyasini zamon 
talablari ruhida amalga oshirish-
dagi roli va nufuzi o‘ziga xosdir. 
Respublikamizda amalga oshiri-
layotgan yangi «Ta’lim to‘g‘risi-
da»gi qonun hamda «Kadrlar 
tayyorlashning milliy dasturi»ni 
amalga oshirish ham ikki fan ham-
korligi va o‘zaro aloqasini har qa-
chongidan ham dolzarb qilib qo‘ydi. Milliy dasturda e’tirof etilgan 
yangicha modeldagi shaxsni kamol toptirish, uning chuqur bilim-
lar sohibi bo‘lib yetishishi, barkamolligini kafolatlovchi shart-sha-
roitlar orasida yangi pedagogik texnologiyalarini ta’lim va tarbiya 
jarayonlariga tatbiq etishda pedagogikaning o‘z uslub va qoidalari 
yetarli bo‘lmaydi. Shuning uchun ham psixologiya u bilan ham-
korlikda yosh avlod ongining ta’lim olish davrlaridagi rivoj lanish 
tendensiyalaridan tortib, toki yangicha o‘qitish texnologiyalarini 
bola tomonidan o‘zlashtirilishi va undagi aqliy hamda intellek-
tual qobiliyatlarga nechog‘lik ta’sir ko‘rsatayotganligini o‘rganish 
va shu asosda ishni tashkil etish psixologiyadagi metodlarni di-
daktik metodlar bilan uyg‘unlashtirishni taqozo etadi. Ayniqsa, 
ma’naviy barkamollik tamoyillarini maktabda va yangi tipdagi 
ta’lim muassasalarida joriy etish ham shaxs psixologiya sini te-
ran bilgan holda o‘qitishning eng ilg‘or va zamonaviy shakl larini 
amaliyotga tatbiq etishni nazarda tutadi.