Maktabgacha yoshdagi bolalar psixologiyasi

yosh belgisiga ko‘ra;

tasodifan to‘planadi;

tadqiqotchi tomonidan ma’lum belgilar asosida bir- lashtiriladi;

odamlar bilan munosabatga kirish yo‘li bilan hosil qilinadi.

98. 
    Konkret jamiyatda yashab odamlar bilan haqiqiy mu- nosabatga kirish yo‘li bilan hosil bo‘ladigan guruhlar qanday ataladi?
    

1. 
   referent guruh; c) shartli guruh;
   
2. 
   real guruh; d) mehnat guruhlari.
   

99. 
    Trening so‘zi ... ma’nosini anglatadi.
    

1. 
   mashq qilmoq; c) ta’sir etmoq;
   
2. 
   chiniqmoq; d) qo‘zg‘almoq.
   

100. 
     Guruh turlari berilgan javobni ko‘rsating:
     

1. 
   referent, rasmiy, norasmiy, aralash, jamoa, shartli, real;
   
2. 
   keng, tor, chuqur, yuzaki qiziqishlar;
   
3. 
   barqaror va beqaror ehtiyojlar;
   
4. 
   o‘yin, ta’lim, mehnat.
   

101. 
     Shaxs ishongan, o‘zaro sirdosh va normalarini maqul- laydigan va xatti-harakatlaridan andazalar oladigan guruh turi:
     

102. 
     sodda va murakkab;
     
103. 
     ijobiy va salbiy;
     

104. 
     maqsadli, mazmunli;
     
105. 
     axloqiy, nazariy.
     

465

1. 
   shartli;
   
2. 
   real;
   

3. 
   rasmiy, norasmiy;
   
4. 
   referent.
   

DIQQAT

106. 
     Maqsad va irodaviy zo‘r berish qaysi diqqat turida mavjud?
     

107. 
     ixtiyoriy yoki maqsadli; d) maqsadsiz.
     
108. 
     Ixtiyorsiz diqqat qanday hosil bo‘ladi?
     
109. 
     to‘satdan ta’sir etib, bizning xohishimizdan tashqarida hosil bo‘ladi;
     
110. 
     qat’iy maqsad asosida hosil bo‘ladi;
     
111. 
     irodaviy zo‘riqish asosida hosil bo‘ladi;
     
112. 
     diqqatning to‘planishi asosida hosil bo‘ladi.
     
113. 
     Bir vaqtning o‘zida diqqat doirasiga 2—3 tadan ortiq narsani sig‘dira olmaslik diqqatning qaysi xususiyatiga tegishli?
     
114. 
     ko‘lami; c) taqsimlanishi;
     
115. 
     ko‘chishi; d) barqarorligi.
     
116. 
     Diqqat turlari to‘g‘ri ko‘rsatilgan qatorni belgilang:
     
117. 
     2 ta; ixtiyoriy, ixtiyorsiz;
     
118. 
     4 ta; ixtiyoriy, ixtiyorsiz, ixtiyoriydan so‘nggi, maqsad- siz diqqat;
     
119. 
     3 ta; ixtiyoriy, ixtiyorsiz, ixtiyoriydan so‘nggi diqqat;
     
120. 
     5 ta; ixtiyoriy, ixtiyorsiz, ixtiyoriydan so‘nggi, maqsad­siz, majburiy diqqat.
     
121. 
     Ongli ravishda diqqatni ma’lum obyektga qaratish diq- qatning . deyiladi.
     
122. 
     ko‘chirilishi;
     
123. 
     ko‘lami;
     
124. 
     taqsimlanishi;
     
125. 
     barqarorligi.
     
126. 
     Parishonxotirlik qaysi psixik jarayon bilan bog‘liq?
     
127. 
     diqqat; c) idrok;
     
128. 
     xotira; d) xarakter.
     
129. 
     Diqqatning nerv-fiziologik asosini nima tashkil etadi?
     
130. 
     muvaqqat nerv bog‘lanishlari;
     
131. 
     «Bu nima?» refleksi?
     
132. 
     qo‘zg‘alish va tormozlanish jarayonlari;
     

a) ixtiyorsiz;

3. 
   ixtiyoriydan so‘nggi;
   

466

1. 
   oriyentirovka refleksi va optimal qo‘zg‘alish manbai.
   

133. 
     Ongning narsa, hodisa yoki faoliyatga qaratilishi ham­da to‘planishi nima deb ataladi?
     

1. 
   xotira; c) sezgi;
   
2. 
   diqqat; d) tafakkur.
   

134. 
     Odamda ma’lum irodaviy zo‘r berishdan so‘ng paydo bo‘lib go‘yo ishga «kirishib» ketishi, ishga bo‘lgan diqqatining yengillik bilan to‘play boshlanishi, odamning anglangan maqsa- di bo‘lishi diqqatning qaysi turiga kiradi?
     

1. 
   ixtiyorsiz; c) ixtiyoriy;
   
2. 
   ixtiyoriydan so‘nggi diqqat; d) maqsadsiz.
   

135. 
     Tarbiyachining bir vaqtning o‘zida diqqatni bir nech- ta obyektga qarata olishi diqqatning qaysi xususiyatiga tegishli?
     

1. 
   ko‘lami; c) taqsimlanishi;
   
2. 
   ko‘chishi; d) barqarorligi.
   

108 Faoliyat shakliga ko‘ra diqqat necha xil bo‘ladi?

1. 
   individual, guruhiy, jamoaviv;
   
2. 
   tashqi, ichki;
   
3. 
   ixtiyoriy, ixtiyorsiz, ixtiyoriydan so‘nggi diqqat;
   
4. 
   ixtiyoriy, ixtiyorsiz, ixtiyoriydan so‘nggi, maqsadsiz diqqat.
   

109. 
     Diqqatning fiziologik asoslarini yoritishda qaysi olimlar- ning hissasi katta?
     

1. 
   Shcherbakov, Ivanov; c) Kuzmina, B.I. Muxina;
   
2. 
   I.P. Pavlov, Uxtomskiy; d) A.V. Petrovskiy, I.P. Pavlov.
   

Shaxsning psixik jarayonlari. Sezgilar

109. 
     Sezgi bu .
     

1. 
   sezgi organlariga ta’sir etib turgan narsa va hodisalarning yaxlitligicha aks ettirilishi;
   
2. 
   sezgi a’zolarining bir obyektga qaratilishi;
   
3. 
   odamning tashqi olamdagi narsa va hodisalarni tashqi sezgi organlari orqali sezib olishi;
   
4. 
   odamning tegishli sezgi organlariga moddiy olamdagi narsa va hodisalar ta’sir etganda ulardagi ayrim xossalarining aks ettirilishi.
   

109. 
     Sezgirlik nima?
     

1. 
   seza olish qobiliyati sezgirlik deb ataladi;
   

467

2. 
   qo‘zg‘alishning sal-pal aniqroq sezgi hosil qiluvchi eng past darajasiga aytiladi;
   
3. 
   sezgi hosil qila olmaydigan qo‘zg‘atuvchilarga sezgirlik deb ataladi;
   
4. 
   kuchli ta’sir etuvchi qo‘zg‘atuvchilarga aytiladi.
   

109. 
     Sezgi guruhlari to‘g‘ri ajratilgan qatorni belgilang.
     

1. 
   muskul-harakat, kinestetik;
   
2. 
   tashqi va ichki;
   
3. 
   eksteroretseptiv, proprioretseptiv, interoretseptiv;
   
4. 
   organik, statik.
   

109. 
     Analizatorlar necha qismdan iborat?
     

1. 
   3 qism: retseptorlar, nerv yo‘llari, maxsus hujayralar;
   
2. 
   2 qism: o‘tkazuvchi nerv yo‘llari, hujayralar;
   
3. 
   1 qism: eksteroretseptorlar;
   
4. 
   3 qism: analitik, sintetik, umumiy.
   

109. 
     Issiqni, sovuqni, og‘riqni sezish bu ...
     

1. 
   teri-tuyish sezgilari;
   
2. 
   hid bilish sezgilari;
   
3. 
   taktil sezgilar;
   
4. 
   organik sezgilar.
   

109. 
     Ko‘rish, eshitish, teri-tuyish, hid bilish va ta’m-maza sezgilari bu .
     

1. 
   eksteroretseptorlar; c) proprioretseptorlar;
   
2. 
   interoretseptorlar; d) organik sezgilar.
   

109. 
     Sensibilizatsiya nima?
     

1. 
   analizatorlar sezgirligining ortib ketishi;
   
2. 
   ichki a’zolardagi sezgilar;
   
3. 
   sezgi a’zolarining muhit o‘zgarishlariga moslashuvi;
   
4. 
   bir sezgi o‘rnini ikkinchi sezgi analizatori egallashi.
   

109. 
     Kompensatsiya nima?
     

1. 
   analizatorlar sezgirligining ortib ketishi;
   
2. 
   ichki a’zolardagi sezgilar;
   
3. 
   sezgi a’zolarining muhit o‘zgarishlariga moslashuvi;
   
4. 
   bir sezgi o‘rnini ikkinchi sezgi analizatori egallashi.
   

109. 
     ... bu sezgi a’zolarining muhit o‘zgarishlariga mosla- shuvidir.
     

1. 
   vibratsiya sezgilari; c) kompensatsiya;
   

468

2. 
   adaptatsiya; d) kinestik sezgilar.
   

109. 
     Analizatorlar ustunligiga ko‘ra idrok qanday turlarga ajratiladi?
     

1. 
   ko‘rish, eshitish, hid bilish, ta’m-maza, teri-tuyish kines- tik;
   
2. 
   vaqtni, fazoni, harakatni idrok qilish;
   
3. 
   persepsiya, appersepsiya, illuziya, gallutsinatsiya;
   
4. 
   konstantlilik, yo‘naluvchanlik, predmetlilik, barqarorlik.
   

109. 
     Sezgi xususiyatlari necha turga bo‘linadi?
     

1. 
   2; b) 4; c) 6; d) 3.
   

109. 
     I.P. Pavlovning yozishicha, katta yarimsharlar qo‘zg‘a- tuvchilarning analiz qilish organidir. Shu sababdan I.P. Pavlov sezgilarni paydo bo‘lishini ta’min etuvchi barcha fiziologik ap- paratni . deb atagan.
     

1. 
   eksteroretseptor; c) retseptor;
   
2. 
   analizator; d) organik sezgilar.
   

IDROK

109. 
     Idrok deb ..
     

1. 
   odamning tegishli sezgi organlariga moddiy olamdagi narsa va hodisalar ta’sir etganda ulardagi ayrim hossalarning aks ettirilishiga aytiladi;
   
2. 
   sezgi organlariga ta’sir etib turgan narsa va hodisalarning yaxlitligicha aks ettirilishiga aytiladi;
   
3. 
   narsa va hodisalarni rejali, izchil, ma’lum maqsadni ko‘zlab idrok qilishga aytiladi;
   
4. 
   ongning narsa, hodisa yoki faoliyatga qaratilishi hamda to‘planishiga aytiladi.
   

109. 
     Idrok xususiyatlari to‘g‘ri berilgan qatorni belgilang.
     

1. 
   konstantlilik, yo‘naluvchanlik, predmetlilik, onglilik, ik- kilanuvchanlik, tanlab oluvchanlik, yaxlitlik;
   
2. 
   persepsiya, appersepsiya, illuziya, gallutsinatsiya;
   
3. 
   layoqatlilik, sistemalilik, kontrastlik, sezgirlik;
   
4.