Maktabgacha va boshlang`ich ta`lim” kafedrasi 5111700- boshlang`ich ta`lim va sport-tarbiyaviy ishi yo`nalishi

Gerbariy ramkalarida quritish. Gerbariy ramkalarida quritilgan o’simliklarning ko’pchiligi o’zining tabiiy rangini saklab koladi. Bunda o’simlik yumshok kog’oz yoki gazeta orasiga solib qo’yiladi. Xar bir varak kog’oz va o’simlik o’rtasiga yana bir necha kavat kog’oz yoki gazta ko’yiladi, chunki quritilayotgan o’simlik o’zidan namlik chikaradi. SHundan so’ng papka ikkita to’rsimon ramka o’rtasiga ko’yilib, ochik havoga ko’yiladi. Agarda havo xarorati kechkurun va kechasi juda pasayadigan bulsa, kuritilayotgan o’simlik issik va kuruk joyga olib kiriladi.


Pressda quritish. Orasiga o’simlik solingan qog’ozlar gerbariy papkasi o’rniga ikkita faner listlar o’rtasiga joylanib, og’ir narsa bostirib kuyiladi. Og’rilik pressga kancha o’simlik joylashtirilganiga bog’lik bo’ladi. Mayda nozik o’simliklar kam og’irlikni va quritish uchun kamrok vaktni talab kiladi. 2-3 soatdan so’ng kog’oz almashtiriladi. Quritish shu usulda davom ettiriladi.


Issiq dazmol bilan quritish. Issiq dazmol bilan odatda barglar, poyalar, maysalar quritiladi. Qavat-qavat gazeta yoki yumshok kog’oz orasiga o’simlikni quyib, ustidan dazmol yurg’iziladi. So’ngra ustki kavatidagi gazetani olib, quritilayotgan o’simlik shamollatiladi va kuruk joyga suriladi, so’ngra gazeta yopib yana dazmollandi. O’simlik 2-3 minutda quriydi va u o’zining tabiiy rangini yo’qotmaydi. Agarda quritilgan o’simlik kutarilganda o’zining tanasini ushlab tursa, u yaxshi quritilgan xisoblanadi. Agar u sinib maydalanib ketsa, demak, u ortikcha quritib yuborilgan xisoblanadi.


Metall va qotishmalar. Metall so’zi grekcha yerdan kazib olaman degan mazmunda bo’lib, u dastlab kon, kazilma, degan mahnolarni anglatadi. Kadimgi

21
dunyo xalqlari fakat oltin, kumush, mis, kalay, kurgoshin, temir, simob kabi 7 ta metallnigana bilishgan.

Mehnat darslarida metall va qotishmalardan ham foydalanadilar. Metallar o’zlarining texnik xususiyatlari: mustahkamligi, qattiqligi, egiluvchanligi, issiqlik va elektr o’tkazishi, suvga bardoshliligi, eruvchanligi va cho’kuvchanlik xususiyatlariga ega. O’quvchilar rangli metall va qora metall turlarini bilishlari kerak.

Qora metall - temirning uglerod bilan qotishmasi va ozroq miqdordagi kremniy, marganets, fosfor, oltingugurt va boshqa elementlar aralashmasidan iborat bo’ladi. Bularga: Po’lat, cho’yan, temir, tunuka va folg’ga kiradi.