206-guruh talabasi Saydullayeva Umidaning “Tabiat bilan tanishtirish nazariyasi va metodikasi” fanidan mustaqil ishi
Mavzu: Og’zaki metod
REJA:
Tabiatga oid hikoyalar. Ularning ahamiyati.
Suhbat, uning turlari.
Turli guruhlarda badiiy adabiyotlardan foydalanish.
Sh.Mirziyoyev
“Agar mendan sizni nima qiynaydi?” deb so‘rasangiz, farzandlarimizning ta’lim va tarbiyasi deb javob beraman.
Tabiatga oid hikoyalar. Ularning ahamiyati
Kim bolalikdagii eshitgan hikoya-yu ertaklarini eslamaydi? Ehtimol bunday odam yo‘q! Bolalar hikoyalarni eshitarkan, atrofdagi dunyo bilan tanisha boshlaydi. Tabiat ne’matlari, uy hayvonlari va ularning odamlarga foydalari, yil fasllarini bilib oladidar. Bu asta-sekin bolalarni tabiat olamiga yaqinlashtiradi, unga g’amxo’rlik qilishga u bilan uyg’unlikda yashashga o’rgatadi.
Ammo hikoyani idrok etish bolalar uchun anchagina murakkab aqliy faoliyatdir. Bola kattalar nutqini eshitishi va tinglay olishi, hikoya davomida uni anglab olishi og‘zaki tasvir asosida yetarlicha jonli obrazlarni aktiv tasavvur qilishi tarbiyachi hikoyasidagi voqea-hodisalarni bir-biriga bog‘liqligi hamda munosabatlarini aniqlash hamda tushunishi hikoya mazmunidagi yanglishlikni o’zining avvalgi bilimi bilan qiyoslab ko’rishi lozim. Shuning uchun og’zaki metod asosan maktabgacha katta yoshdagi bolalar bilan o‘tkazilayotgan mashg‘ulotlarda foydalaniladi.
Ammo hikoyani idrok etish bolalar uchun anchagina murakkab aqliy faoliyatdir. Bola kattalar nutqini eshitishi va tinglay olishi, hikoya davomida uni anglab olishi og‘zaki tasvir asosida yetarlicha jonli obrazlarni aktiv tasavvur qilishi tarbiyachi hikoyasidagi voqea-hodisalarni bir-biriga bog‘liqligi hamda munosabatlarini aniqlash hamda tushunishi hikoya mazmunidagi yanglishlikni o’zining avvalgi bilimi bilan qiyoslab ko’rishi lozim. Shuning uchun og’zaki metod asosan maktabgacha katta yoshdagi bolalar bilan o‘tkazilayotgan mashg‘ulotlarda foydalaniladi.
Hikoya uchun tarbiyachi xilma xil material: tabiatga oid shaxsiy kuzatishlari, tabiat hodisalari haqidagi ocherklar va hikoyalar hamda ilmiy materiallardan foydalanadi.
Hikoya uchun tarbiyachi xilma xil material: tabiatga oid shaxsiy kuzatishlari, tabiat hodisalari haqidagi ocherklar va hikoyalar hamda ilmiy materiallardan foydalanadi.
Suhbat, uning turlari
Kirish Yakuniy Suhbat
Kirish suhbatlarni tarbiyachi kuzatishlar, ekskursiyalardan oldin qo’llaydi. Bunday suhbatning maqsadi bo‘lajak kuzatishlar bilan mavjud bilimlar o‘rtasida aloqa o‘rnatishdir.
Kirish suhbatlarni tarbiyachi kuzatishlar, ekskursiyalardan oldin qo’llaydi. Bunday suhbatning maqsadi bo‘lajak kuzatishlar bilan mavjud bilimlar o‘rtasida aloqa o‘rnatishdir.
Yakuniy suhbat o'rganilgan faktlarni tizimlashtirish, mustahkamlash va aniqlashga yo'llanadi.
Suhbat bu bolalar bilan o'tkazilgan mashg'ulotningyakunidir. Uning samaraliligi bolalarning tayyorgarliklariga bog'liqdir. Shuning uchun tarbiyachi bolalarni kuzatishlar, mehnat faoliyati, o'yinlar, tabiat haqidagi hikoyalar orqali suhbatga tayyorlashi lozim. Bolalarda nima haqida konkret tasavvur bo'lsa, faqat shu mavzu yuzasidan suhbat o'tkazish maqsadga muvofiqdir. Tarbiyachi suhbatning didaktik maqsadini aniqtasavvur qilishi ya'ni, uning mazmunini aniqlashi, umumlashtirishi hamda muhim tomonlarini ajratib, suhbat yakunida aniq bir xulosa chiqara olishi lozim.
Turli guruhlarda badiiy adabiyotlardan foydalanish
Bolalar adabiyotida tabiat turli badiiy vositalaryordamida ifodalanadi. O‘z mazmuniga ko‘ra tabiatshunoslik haqidagi kitob ayni vaqtda muhim ahamiyatga egadir. Uning xususiyati mana shundadir. Tabiatshunoslik kitobi bolalarda bilishga qiziqishni, kuzatuvchilikni, bilimga bo‘lgan havasni tarbiyalash uchun boy material beradi. U bolalar oldiga yangi savollarni qo‘yadi, bolalarni atrofidagi tabiatga diqqat bilan harashga majbur qiladi. Tabiat haqidagi bolalar kitobi tarbiyachilar uchun katta qiymatga egadir. U kuzatilayotgan joydan chetga olib chiqadi va shu orqali bolalarning tasavvurlarini kengaytiradi, bolani bevosita idrok etolmaydigan hodisalar bilan tanishtiradi. Kitob yordamida boshqa iqlim zonalaridagi tabiat hodisalari, hayvon va o‘simliklarning hayoti haqida bilish, predmet va hodisalar haqidagi mavjud tasavvurlarni aniqlash hamda konkretlashtirish mumkin.
Bolalarni tabiat bilan tanishtirishda tarbiyachining hikoyasidan, tabiat haqidagi badiiy kitoblarni o‘qishlardan, suhbatdan foydalanadi. Og‘zaki uslub yordamida kuzatish va tabiatdagi mehnat jarayonida olgan bilimlari aniqlashtiriladi hamda umumlashtiradi, bir tizimga solinadi. Shunday qilib og‘zaki uslub bolalarning tajribasi doirasida chetga chiquvchi bilimlarni shakllantirish imkonini beradi.
Bolalarni tabiat bilan tanishtirishda tarbiyachining hikoyasidan, tabiat haqidagi badiiy kitoblarni o‘qishlardan, suhbatdan foydalanadi. Og‘zaki uslub yordamida kuzatish va tabiatdagi mehnat jarayonida olgan bilimlari aniqlashtiriladi hamda umumlashtiradi, bir tizimga solinadi. Shunday qilib og‘zaki uslub bolalarning tajribasi doirasida chetga chiquvchi bilimlarni shakllantirish imkonini beradi.
