Maktabgacha ta`lim


 Ta`lim - tarbiyaviy ishlarni nazorat qilish



Download 2,1 Mb.
Pdf ko'rish
bet108/160
Sana15.09.2021
Hajmi2,1 Mb.
#175036
1   ...   104   105   106   107   108   109   110   111   ...   160
Bog'liq
Raxbarlikkitobipdf

 
18.4. Ta`lim - tarbiyaviy ishlarni nazorat qilish. 
 
Amalda  nazorat  qilishning  asosiy  turlari  frontal  va  tematik  tekshirish 
turlaridan foydalaniladi 
Frontal  tekshirishi  -  bu  maktabgacha  ta`lim  muassasasi  ishini  hayotiy  har 
tomonlama,  atroflicha  tekshirish  shaklsidir.  Ya`ni,  muassasaning  kadrlar  sostavi, 
maktabgacha ta`lim dastursi talablarini bajarilishi, mudira va uslubchining ta`lim - 
tarbiyavny va metodik, moliyaviy-xo’jalik ishlariga, ularning kadrlar bilan ishlashi
ota-onalar  va  jamoatchilik  bilan  ish  faoliyati,  ish  shakllari,  meditsina  xizmati, 
maktab  bilan  aloqa,  ilg’or  ish  tajribalarini  o’rganish,  umumlashtirish  va 
ommalashtirish ishlarini amalga oshiruvchi tekshirish turidir. 
Frontal tekshirishga barcha tipdagi maktabgacha ta`lim muassasalari, ularning 
kuchli  yoki  kuchsizligidan  qat`i  nazar  tekshiriladi.  Kuchsiz  muassasalarga 
ahamiyatni ko’proq jalb qilishi lozimdir. 
Frontal  tekshirish  4  yilda  bir  marta  xalq  talimi  bo’limlari  (viloyat  XTB, 
shahar, tuman XTB) tomonidan o’tkaziladi. 
Frontal  tekshirish  o’tkazishda  avval  to’la-to’kis  tuzilgan,  tasdiqlangan 
tekshirish reja, unda nazarotdagi asosiy masalalar, savollar aniq yoziladi, tekshirish 
metodi,  tekshiruvchilarning  ish  vazifalari,  majburiyatlari  va  tekshirish  muddati 
ko’rsatiladi. 
So’ngra  nazoratchi  yana  bir  bor  maktabgacha  ta`lim  bo’yicha  chiqarilgan 
qaror, ko’rsatma, buyruqlarni, pedagogik va metodik jurnallarini eng oxirgi yangi 
sonlarini ko’zdan kechirib,  maktabgacha ta`lim  dastursi  talablarini  yaxshilab  uqib 


 
184 
oladi, shu muassasa hujjatlari bilan tanishadi. Bu ish uchun u bu muassasada xalq 
xo’jaligi  rejasi,  bolalarning  muassasaga  qatnash  rejasining  bajarilishi  tahlil 
qilinadi. Kadrlar, ularning tuman, shahar metodik ishlaridagi qatnashuvlari, malaka 
oshirish ishlarini qarab, o’rganib chiqadi. 
Muassasani  kuchli  yoki  kuchsiz  tomonlarini  bilishda  avvalgi  tekshirish 
materiallari  yaxshi  o’rganib  chiqiladi,  kamchiliklarni  yo’qotish  bo’yicha  qabul 
qilingan qarorlarni qanday bajarilganligi aniqlanadi. 
Yuqoridagi  materiallar  bilan  tanishishda  nazoratchi  nimalarga  ko’proq 
axamiyat berish kerakligini belgilab beradi. 
Tumanlarni  nazrot  qilishda,  albatta,  shu  tuman  selkengash,  partiya  organlari 
bilan, korxona va tashkilotlarga qarashli bo’lgan maktabgacha ta`lim muassasalar 
bilan aloqa o’rnatiladi. 
Nazorat  qilishni  albatta  mudiraning  ishtirok  bilan  o’tkazish  kerak, 
tashkilotlarga  qarashli  maktabgacha  ta`lim  muassasalarda  esa  shu  korxonaning 
vakili qatnashadi. 
Frontal tekshirish olib borishning asosiy yo’llari. Frontal tekshirish nazoratchi 
va  brigada  a`zolarining  mudiri  bilan  suhbatlashishidan  boshlanib,  tekshirish 
maqsadi,  brigada  ishi,  tartibi,  vaqti  bilan  tanishtiriladi.  So’ngra  mudira  muassasa 
haqida, nechta guruhdan iboratligi, nechanchi yili ochilgan, bolalarning guruhlarga 
taqsimlanishi, bolalarning kundalik davomati, maktabgacha ta`lim muassasasining 
texnikaviy  materiallar  bilan  jihozlanishi,  uning  bazasi,  kadrlar  sostavi  (pedagogik 
va xizmat ko’rsatuvchi) xodimlar bilan, ularning ta`lim - tarbiyaviy ishlariga baho 
berib, xodimlarning g’oyaviy-siyosiy va ishlash malakalari, muassasada mehnat va 
ishlab chiqarish intizomining ahvoli, jamoaining yutuq va kamchiligi, kamchiliklar 
o’sishdan  ko’rilayotgan  tadbir-choralar  xususida,  tuman  xalq  ta`limi  bo’limi  va 
boshqa tashkilotlardan iltimoslar so’raydi. 
Bu  suhbat  maktabgacha  ta`lim  muassasasi  to’g’risidagi  tekshirish  ishiga 
dastlabki  ta`sirot  beradi.  So’ngra  nazoratchi  turli  bo’limlar  bo’yicha  tekshirishi, 
o’rganish ishlarini boshlaydi. Quyidagi tekshirishdagi asosiy savollarni keltiramiz. 
I.  Maktabgacha ta`lim muassasadagi ta`lim - tarbiyaviy ishlarining ahvoli va 
«Maktabgacha  ta`lim  muassasasisida  ta`lim  -  tarbiya  dastursi»  talablarining 
bajarilishi,  bolalarning  ko’nikma  va  malakalari,  bolalar  bilimining  sifati, 
tarbiyachining ishlash metodlari»; 
II. Kadrlarni  tanlash,  joy-joyiga  qo’yish,  kadrlarni  tarbiyalash,  ishlash 
malakalarini  oshirish  omillari.  Muassasadagi  metodik  ishlar,  metod  kabinet 
faoliyati;  
III. Tashkiliy-pedagogik va moliyaviy-xo’jalik ishlarning ahvoli. Xalq xo’jalik 
rejalarning  bajarilishi,  yo’llanmalar  soni,  bolalarning  davomati  (bolalarning 
maktabgacha ta`lim muassasasiga qatnashi) ishlashning bajaralishi;  
IV.  Bolalarga  meditsina  tomonidap  xizmat  ko’rsatish  sifati.  Bolalar 
ovqatlanishining ratsional ravishda tashkil etishi
V. Ota-onalarning pedagogik, ta`lim - tarbiya ishlari;  
VI. 
Mudiraning  maktabgacha  ta`lim  mussasiga  rahbarligi,  rahbarlik 
uslubi.  Mudira  va  katta  tarbiyachi  tomonidan  ta`lim  -  tarbiyaviy  ishlarga,  dastur 
talablarining bajarilishiga, ularning nazoratligi tekshirish; 


 
185 
VII.  Muassasininng  moddiy-texnika  bazasining  axvoli,  xo’jalik  faoliyati, 
harajatlarni to’g’ri sarflash ishlari; 
VIII.  Ta`lim  -  tarbiyaviy  ish  rejalarning  sifatliligi.  Rejalarning  bajarilishi, 
pedagogik  kengash,  ishlab  chiqarish  majlislarini,  ota-onalar  yig’ilishlarini,  xalq 
ta`limi bo’limlari tomonidan chiqarilgan, instruktsiya va buyruqlarning bajarilishi 
o’sishdan nazoratni tashkil etishi;  
IX.  Muassasada  ishlab  chiqarish  masalalarini  yo’lga  qo’yilishi,  hujjatlar, 
ularning to’g’ri jihozlashishi va saqlanishi
X. Nazoratchining  tekshirish  bo’yicha  xulosalari  va  takliflari.  Yakuniy 
pedagogik kengashni o’tkazilishi;  
Frontal  nazorat  qilishning  yakuni  tekshirish  maqsadiga  va  vazifasiga 
bog’liqdir. 
Nazoratchi  pedagogik  yoki  ishlab  chiqarish  majlislari  o’tkazib,  tekshirilgan 
masalalar,  maktabgacha  ta`lim  muassasasining  ahvoli,  ishlarni  yanada  yaxshilash 
uchun taklif va muloxazalar beriladi.  
Nazoratlash natijasini akt bilan izohlanadi va ma`lumotnoma tuzilib, unda aniq 
takliflar, mulohazalar, ko’rsatiladi. Akt 3 nusxada tuzilib, biri tuman, shahar xalq 
ta`limi bo’limiga, biri maktabgacha ta`lim muassasasiga beriladi, biri talabalarning 
ish hujjatlari hisoblanadi. 
Tematik tekshirish - bu tarbiyaning biror qismi yoki ta`lim - tarbiya ishning bir 
qismi bo’linishi nazorat qilish shaklsidir. 
Masalan:  «Mehnat  tarbiyasi»,  «Axloqiy  tarbiya»,  «Maktab  bilan  aloqa», 
«O’yin» xodimlarning mehnati va hokazo. 
Asosan bu tekshirish turi 1 yilda bir marotaba o’tkaziladi. Tekshirish yo’llari 
va savollari quyilagicha (mehnat tarbiyasi bo’yicha): 
1.  Guruh  rejalarini  uzoq  muddatini  hamrot  olgan  holda  tekshirish  (kvartal, 
yarim yillik). Maqsad: bajarilgan va bajariladigan ishlarni aniqlash; 
2.  Mashg’ulotlarni  kuzatish  va  tahlil  qilishi;  bolalar  mehnatning  eng  muhim 
tomonlarini ko’ra olish;  
3.  Kundalik hayotdagi mehnat billi ta`minlash va tahlil qilish; 
4.  Kattalar va bolalarning birgalikdagi mehnatlarini kuzatish;  
5.  Bolalarning kattalar mehnatiga munosabatlari, axloq malakalarini kuzatish; 
6.  Bolalar o’yinlarida mehnatni aks ettiruvchi jarayonlarni kuzatish; 
7.  Bolalar bilan individual suhbatlashish;  
8.  Bolalar ishlarini tahlili, tahlili; 
9.  Tarbiyachining kundalik yozuvlarini ko’rish; 
10. Guruhdagi o’quv materiallari, tekshirishi. 
Nazoratchi guruh rejalarini (3-6 oylik) tekshirib, unda ko’zda tutilgan tarbiya 
maqsadlarini  amalga  oshirish  yo’llarini  qidiradi,  osondan  murakablikka,  oylik, 
perspektiv  ish  rejalarida  tarbiyaning  hamma  qismlari  rejalashtirilganligi,  qaysi 
bo’lim rejadan tushurib qoldirilganligi, ularni yuzaga keltirgan sabablarini qidirib 
topishi kerak. 
Rejani  tahlil  qilishdan  maqsad  -  dastur  talablarini  bajarish  yo’llari,  haftalik 
rejadagi 
mashg’ulotlarning 
turlari, 
ishi, 
talab 
darajasida 
ekanligi, 


 
186 
mustahkamlovchi,  yangi  bilim  beruvchi  mashg’ulot  turlarining  oddiydan 
murakkablashib borishini ko’rish mumkin. 
Aniqlangan kamchiliklar o’z vaqtida muhokama qilinishi kerak, aks holda bu 
kamchilik xatolar keyngi oylarda takrorlanmasin. 
Mehnat  bo’limini  tekshirishda  ko’rgazmalilik,  kattalarining  faoliyati,  mehnat 
jarayonini  kuzatishda  bir  qator  mashg’ulotlarni  kuzatish.  Masalan:  ekskursiya 
sifatida, kuzatishda, suratlarni ko’rishda katta ahamiyat berish mumkin. 
Ekskursiya  jarayonida  -  tarbiyachilik  bolalarda  qiziqish  tuyg’ularini  uyg’ota 
olishga, bolalarni asosiy narsani ko’ra olishga, kuzata olishga, tanish bo’lgan voqea 
va  xodisalarni  solishtira  olish  malakalarini  o’stirish,  ko’rganlariga  yakun  yasay 
olish, fikrlash qobilatlarini o’stirishni tarbiyalash. 
Uslubchi quyidagi nazorat turlaridan foydalanadi: 
1) birlamchi;  
2) ikkilamchi;  
3) katta tekshiruv;  
4) ogohlantiruvchi tekshiruv turlari mavjud. 
 
Kuzatish jadvali quyidagicha: 
1.  Kuzatilgan jarayon. 
2.  Kuzatilayotgan kun, yil, oy. 
3.  Ish mazmuni. 
4.  Tayorgarlik. 
5.  Bolalarning bilim, ko’nikma va malakasi. 
6.  Tarbiyachining bilim, ko’nikma va malakasi. 
7.  Qo’llanilayotgan usul va usublar. 
8.  Yutug’i. 
9.  Kamchiligi. 
10. Taklif va mulohazalar. 
 
Nazorat savollari: 
 
1.  Ilg’or ish tajriba deganda qanday jarayon tushuniladi? 
2.  Guruxlarda ilg’or pedagogik va ta`lim – tarbiyaviy jarayonlarni aniqlashda 
uslubchining kasbiy pedagogik mahoratini qanday izohlash mumkin? 
Misollar keltiring. 
3.  Uslubchi tomonidan qanday nazorat turlari olib boriladi va bo’lar qaysilar? 
4.  MTM da ilg’or ish tajribalarni umumlashtirishdagi uslubchining roli va 
vazifalari. 
 
Testlar: 
 

Download 2,1 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   104   105   106   107   108   109   110   111   ...   160




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish