|
ПЕДАГОГИКА ОЛИЙ ТАЪЛИМ МУАССАСАСИДА КАДРЛАР ТАЙЁРЛАШ
СИФАТИНИ БОШҚАРИШ ТИЗИМИ
МУСТАФАҚУЛОВ А.А., ТДПУ.
Олий таълим муассасасида Сифатнинг ялпи бошқарув тизимини ишлаб чиқиш ва жорий этиш бугунги
куннинг долзарб вазифаларидан биридир. Олий таълим муассасасида кадрлар тайѐрлаш сифатини бошқариш
борасида дунѐда бугун қуйидаги тенденциялар етакчи роль ўйнамоқда:
1. Болония жараѐнлари доирасида европа мамлакатларида таълим сифатини кафолатловчи ягона
мезонлар ва стандартларни ишлаб чиқиш;
2.Европа мамлакатларининг таълим дастурларини аккредитациялаш миллий тизимини яратиш,
ривожлантириш ва бир-бирига мослаштириш;
3.Халқаро ИСО 9000:2000, ENQA (Олий таълимда сифатни кафолатлаш Европа ассоциацияси), Сифат
менежменти бўйича Европа фонди модели ҳамда бошқа миллий моделлар асосида олий таълим муассасасининг
сифат тизимини ишлаб чиқиш ва жорий этиш;
451
4. Таълим жараѐни сифатини бошқариш тизимини сифат менежменти принциплари асосида ташкил
этиш;
5.Таълим жараѐни сифати ва унинг натижаларини миллий аттестация ва аккредитация тизими асосида
ташқи назорат қилишдан у ѐки бу танланган модел асосида таълим муассасасининг ички ўз-ўзини баҳолаш
тизимига ўтиш.
6.Ташқи назорат меъѐрий ва илмий жиҳатдан таъминланиш борасида жиддий мувафаққиятларга
эришган бўлсада, эпизодик тарзда миқдорий кўрсаткичларни аниқлашга асосланганлиги сабабли мавжуд
муаммо ва ютуқларни тўлиқ аниқлаш, таълим сифатини оширишни режалаштириш имконини бермаслигини
инобатга олиш.
Халқаро ИСО 9000:2000, Сифат менежменти бўйича Европа фонди модели ҳамда бошқа миллий
моделлар асосида олий таълим муассасасида сифат менежменти тизимини ишлаб чиқиш жараѐнида қуйидаги
вазифаларни амалга ошириш зарурати пайдо бўлди:
илмий манбаларни таҳлил этиш натижасида педагогика олий таълим муассасасида сифат менежменти
тизимини шакллантириш ва ривожлантиришнинг мавжуд ѐндашувларини аниқлаш;
аниқ олий педагогика таълим муассасаси шароитларига мос равишда сифат менежменти тизими учун
сифат менежменти жараѐнларининг зарурий ва етарлича мезонларини ишлаб чиқиш;
ҳужжатларнинг шакллари, турлари ва структурасини белгиловчи талаблар тизимини ишлаб чиқиш,
таълим муассасасида ахборот таълим муҳитида маълумотларни жамлаш, қайта ишлаш имконини берувчи
автоматлаштирилган сифат мониторинги тизимини жорий этиш;
олий педагогика таълим муассасаси профессор-ўқитувчилари ва ходимлари учун сифат менежменти
тизимидан самарали фойдаланиш бўйича корпоратив ўқув курсини ишлаб чиқиш, унинг анъанавий ва электрон
услубий-дидактик таъминотини яратиш;
педагогика олий таълим муассасаларида ишлаб чиқилган ѐндашув ва тамойиллар, мезонлар, сифат
менежменти тизими, унинг дидактик таъминоти самарадорлигини аниқлаш мақсадида экспериментал
тадқиқотлар олиб бориш;
тадқиқотлар натижаларини математик-статистик методлар ѐрдамида қайта ишлаш ва илмий асосланган
тавсиялар ишлаб чиқиш.
Педагогика олий таълим муассасасида сифат менежменти тизимининг намунавий функционал
тузилиши, унинг ташкилий ҳамда функционал структураси 1, 2, 3- расмларда ҳавола этилган.
Унга кўра, ушбу тизим икки даражада ташкил этилиб, юқори даража сифатни бошқариш бўйича
миллий тизим сифатида давлат ва жамият органларини ўз ичига қамраб олади ва қуйидаги вазифаларни амалга
оширади:
республика таълим муассасаларида таълим сифатига оид давлат сиѐсати ва мақсадларини амалга
оширилишини таъминлайди, давлат таълим стандартларини тасдиқлайди ва ижросини назорат қилади —
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси.
Таълим ва ўқитиш сифатини, тест баҳолари ва рейтинг балларининг холисоналигини текширишни
ташкил этиш ва назорат қилишни таъминлаш, узлуксиз таълим тизимида банд бўлган педагоглар, профессор-
ўқитувчилар таркиби ва раҳбар ходимларни аттестациядан ўтказишни ташкил этиш ва амалга ошириш,
идоравий мансублиги ва мулкчилик шаклларидан қатъи назар, таълим муассасаларини аттестациядан ва давлат
аккредитациясидан ўтказишни ташкил этиш ва амалга ошириш, таълим муассасалари рейтингини аниқлаш,
педагог кадрлар ва таълим муассасалари аттестациясини ташкил этиш ва ўтказиш бўйича таълим тизими раҳбар
органлари ва маҳаллий ҳокимликлар фаолиятини мувофиқлаштириш ва назорат қилиш, педагоглар, профессор-
ўқитувчилар таркиби ва раҳбар кадрларни, шунингдек таълим муассасаларини аттестациядан ўтказиш учун
талаблар ва мезонларни ишлаб чиқиш ва такомиллаштириш, давлат таълим стандартлари ва давлат
талабларини, шунингдек улар асосида таълимнинг барча турлари бўйича ўқув режалари ва дастурларини
уларни белгиланган тартибда тасдиқлаш учун экспертизадан ўтказиш, кадрлар тайѐрлаш сифати мониторинги
тизимини ишлаб чиқиш ва амалиѐтга жорий этиш каби вазифаларни Ўзбекистон Вазирлар Маҳкамаси
ҳузуридаги давлат Тест маркази амалга оширади.
452
1-расм. Олий таълим муассасасида сифатни бошқариш тизимининг функционал тузилиши
Do'stlaringiz bilan baham: |
