Мактабгача таьлим муассасалари тарбияланувчиларининг ақлий тафаккурини шакиллантиришда инноватцион технологияларнинг ўрни

I. Микробиологик омиллар. Ушбу ҳолатлар аҳоли орасида нисбатан кўпроқ учраб уларнинг кечиши, 
белгилари ва оқибати касалликни чақирган озиқ – овқат таркибидаги микробиологик омиллар ва токсин ҳамда 
захарлар билан узвий боғлиқ. 

---

317 
 II. Физик омиллар. Физик таҳлика омилларига озиқ – овқат маҳсулотларига тушган ѐт жисмлар 
тушинилади. Бундай ҳолат технология гигиена қоидалари жавоб бермаган ҳамда тозаликка риоя қилинмаган 
озиқ – овқат маҳсулотлари тайѐрловчи корхоналарда содир бўлади. Улар орасида металл парчалари ва 
радиоактив моддалар хавфли ҳисобланади.
III. Кимѐвий омиллар. Бутун дунѐда қишлоқ хўжалигида кимѐвий моддаларни кенг қўлланилиши ва 
оқибатда, озиқ – овқатлар сифати ва хавфсизлигига улар таъсирини йилдан – йилга ошиб бораѐтганлиги 
ташвишли бир хол ҳисобланади. Чунки кимѐвий моддалар тупроқ, сув, ҳаво орқали биз истеъмол қиладиган 
озиқ – овқат маҳсулотлари таркибига ўтади ва пировард оқибатда, организмга тушади. Табиийки, уларнинг 
инсон танасига меъѐр даражасидан ортиқ тушиши қатор нохуш ҳолатларга олиб келиши мумкин. 
IV. Янги технологиялар. Трансген ѐки модификацияси ўзгартирилган маҳсулотлар пайдо бўлиши, 
генлар инженериясида ―баллистика‖ усулини пайдо бўлиши билан боғлиқ. Масалан, картошка генига, чаѐн 
генини киритилганда зараркунандалар картошкага қарамай қўяди, помидор ва клубнай генега совуққа чидамли 
камбала балиғини гени киритилганда, улар совуққа чидамли бўлиб қолади. Аҳоли ўртасида кенг исътемолдаги 
гуруч генига, онасутига масъул ген киритилганда унинг озуқавий қиймати ошиши кузатилган. Америка қўшма 
штатлари трансген маҳсулотларни 23 % ҳолатларда тоза маҳсулотларга қўшиб дунѐ бўйича сотмоқда. Аммо 
генетик модификацияланган маҳсулотлар одам наслига таъсир қилмайдими ва улар экологик ҳолатни 
ўзгаришларига олиб келмайдими деган саволлар олимлар ўртасида қизғин бахсларга сабаб бўлмоқда. Аммо 
ҳали ҳануз бу бахслар якунига етган эмас.
Тиб илмининг устози Абу Али Ибн Сино ҳам ўзининг китобларида озиқ овқатнинг инсон фаолияти 
учун ниҳоятда муҳим эканлигини алоҳида таъкидлаб ўтган. Буюк аллома ―Тиб қонунлари‖ китобида мижоз 
концепциясини яратган ҳолда инсон танаси мизожи озиқ - овқатлар мижози билан мос келиши лозимлиги 
ҳақида айтиб ўтади. Уларни мос келмаслиги турли касалликларни ривожланишига сабаб бўлиши мумкин. Бу 
ҳам рационал овқатланиш тамойилларидан бири ҳисобланади