Мактабгача таьлим муассасалари тарбияланувчиларининг ақлий тафаккурини шакиллантиришда инноватцион технологияларнинг ўрни

ЎҚУВЧИЛАРИДА ПОРТЛОВЧИ ҲАРАКАТ ҚОБИЛИЯТИНИ 
РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ САМАРАДОРЛИГИ 
 
АБДУЛЛАЕВ А.ТошкентОХТБЮ 
Спортчини портловчи кучини муваффаққиятли ривожлантириш учун спортчиларда ҳаракатга оид 
бўлган қобилиятни ривожлантириш зарур. Буни биз ―Портловчи ҳаракат қобилияти‖ деб номладик. Портловчи 
ҳаракат қобилият умумий нуқтаи назардан айтилганда у ҳаракат орқали, яъни машқланиш натижасида вужудга 
келади.С.Л.Рубинштейннинг таърифи бўйича ―Машқланиш бу қилинаѐтган машқни механик тарзда қайтариш 
эмас балки, ҳар бир қайтариш натижасида ҳаракатга янги структур элементлар киритиб уни 
такомиллаштиришдир‖. Бунда натижанинг ўсиши бажарилаѐтган ҳаракатни ўқувчи қанчалик онгли равишда 
бажариши ижобий аҳамият касб этади. Муаллиф О.А. Конопкин ўзининг тадқиқотларида сенсомоториканинг 
натижасини ўсишида онгли бошқаришни аҳамиятини кўрсатиб берган. Ушбу механизмда мақсад қўйиш ва унга 
кўра ҳаракатни дастурлаш, қайта натижа олиш, коррекция қилиш натижани ўсишини кескинлаштиради. Ана шу 
талабларга кўра биз ўқувчиларда портловчи ҳаракат қобилиятни ривожлантириш учун юқоридаги 
айтилганларга асосланиб янги методология ишлаб чиқдик унинг номини ―СПОРК‖(З.Г.Гаппаров, Ж.М.Иштаев. 
муаллифлик хуқуқи № AGU 0070)- деб номланди.  
Тадқиқот мақсади мактаб ўқувчиларининг портловчи ҳаракат қобилиятни ривожлантиришнинг 
―Алпомиш ва Барчиной‖ тест нормативларига таъсирини ўрганиш. Тадқиқот мақсадидан келиб чиққан ҳолда 
қуйидаги вазифаларни олинган натижалар асосида аниқлаш белгиланди:  
1.Мактаб шароитида ўқувчиларда портловчи ҳаракат қобилиятни янги педагогик технология орқали 
ривожланиш миқдорини ўрганиш 
2. Мактаб ўқувчиларини портловчи ҳаракат қобилиятини махсус мослама (тренажѐрда) 
ривожлантиришнинг «Алпомиш ва Барчиной» тест меъѐрларни топшириш натижаларига таъсирини очиб 
бериш; 
Тадқиқотнинг ташкил этилиши. Эксперимент Тошкент шаҳар Шайхонтохур туманидаги 59 сонли 
мактабининг 5а синфидан 36 нафар ҳамда 5б синфидан 33 нафар ўқувчилар, жами 69 нафар ўқувчи қизлар ва 
болалар қатнашди. Тадқиқот 2,5 ой давомида олиб борилди. ―СПОРК‖ мосламасида машқланиш ҳафтасига 
икки марта жисмоний тарбия дарси вақтида ўтқазилди. Ҳар бир дарсда ўқувчилар 5 мартадан сакрашган.  
Тажриба натижалари ва уларни таҳлили. 

---

273 
Назорат гуруҳида амалдаги мактаб ўқув режаси бўйича анъанавий машғулотлар олиб борилди. 
Тажриба гуруҳида эса анъанавий машғулотлар билан бирга ―СПОРК‖ тренажѐрига таянган ҳолда 
ўқувчиларнинг портловчи ҳаракат қобилияти ривожлантирилди. Эксперимент бошида ва якунида ―Алпомиш ва 
Барчиной‖ меъйѐрларидан ўрин олган қуйидаги меъѐрий талаблар назорат ва тажриба гуруҳларидан қабул 
қилинди: