Maktabgacha 6-7 yosh bolalardagi shaxsiy va kreativ qobiliyatlarni rivojlantirish metodikasi

“MAKTABGACHA 6-7 YOSH BOLALARDAGI SHAXSIY VA KREATIV QOBILIYATLARNI RIVOJLANTIRISH METODIKASI” MAVZUSIDAGI DISSERTATSIYA MAVZUSI.
Mavzuning dolzarbligi va zarurati: Qobiliyat – insonning individual salohiyati, imkoniyatlari qobiliyat sanaladi. Qobiliyat shaxsning psixologik va fiziologik tuzilishining xususiyati sanaladi. Qobiliyat ko’nikma va malakadan farq qiladi. Qobiliyat- shaxsning individual –psixologik xususiyati bo’lib, muayyan faoliyat yuzasidan layoqati va ishni muvafaqqiyatli amalga oshirish subyektiv shart-sharoitini ifodalovchi individual psixik sifatlar yig’indisidir. Qobiliyatni inson tug’ma, tabiat in’omi sifatida tayyor holida olmaydi , balki hayotiy faoliyati davomida shakllantiradi. Qobiliyatli kishi mutaxassislikni tez egallay oladi, yuqori mahoratga erishadi hamda ishlab chiqarish fan yoki madaniyatga yangilik kirita oladi. Qobiliyat bilimdan keskin farq qiladi. Bilim- ilmiy mutolaalar natijasi. Qobiliyat esa- insonning psixologik va fiziologik tuzilishiga xos bo’lgan xususiyatdir. Qobiliyat bilim olish uchun zaruriy shart- sharoit yaratadi, shu bilan birga , u ma’lum darajada bilim olish mahsulidir. Umumiy va maxsus bilimlarni o’zlashtirish , shuningdek , kasbiy mahoratni egallash jarayonida qobiliyat mukammallashib va rivojlanib boradi. Xo’sh, qobiliyat –individual psixik funksiyalar yig’indisi bo’lsa kreatlik nima degan savol paydo bo’ladi.
Bugungi kunga kelib kreativlik nafaqat nafaqat psixologlarning, balki pedagoglarning diqqat e’tiborini tortmoqda. Bu tushuncha ilmiy adabiyotlarda keng qo’llanilayotgan bo’lsa ham bu tushunchani ma’lum darajada pedagogic is’temolga kiritishga doir harakatlar ko’zga tashlanmoqda . Pedagogikaga oid manbalarda kreativlik ijod bilan bog’liq holda o’rganiladi va tushuniladi .
Bugun dunyoda yuz berayotgan to’rtinchi sanoat tamaddunining dvigateli — ]ijodkorligining beqiyos va hayratlanarli namunalariga duch kelasiz: elektron xizmatlar, vertual reallik, to’rtburchak tarvuzlar, tuproqsiz hosil olish...
Bularning barchasi inson tasavvuri, tafakkuri mahsuli. Bugun biz uchun odatiy tuyulgan kitob, musiqa, bino, samolyot, hatto lampalar ham qachonlar orzu va tasavvurda bo‘lgan, keyinchalik aql-idrok samarasi o‘laroq yaratilgan.
G’ildirakning kashf etilishidan boshlangan yaratuvchanlik namunalari bugun koinotda kezib yuribdi. Innovatsiyalar kundalik turmushimizda qulayliklar yaratadi, og’irimizni yengil, uzog‘imizni yaqin qiladi. Shu tarzda kreativlik taraqqiyotning ajralmas bo’lagiga aylangan. Barcha sohada ijodiy fikrlovchi mutaxassislarga talab katta. Dunyoga mashhur dasturiy mahsulotlar, mobil telefonlar ishlab chiqaruvchi kompaniyalar mutaxassislaridan har kuni yangi g’oya so’raladi. Mehnat bozorida kreativ fikrlovchi mutaxassislarga talab oshib borayotgan ekan, ta’lim jarayonida o’quvchi-talabalarning noodatiy fikrlash qobiliyatini shakllantirish, rivojlantirish dolzarb vazifadir. Haligacha ta’lim tizimida ko’plab yondashuv va metodlar ijodiy fikrlash emas, talqin va tahlilga, ya’ni berilgan ma’lumotni tushunib, to’g’ri yetkazishga, nari borsa, bir necha axborotni umumiylashtirib, xulosa chiqara olishga yo‘naltirilgan.
Xo’sh, ta’lim oluvchilarni qanday qilib kreativ fikrlashga o’rgatish mumkin? Innovatsiya yaratish uchun tafakkurda qanday o’zgarishlar kechishi lozim?
Tasavvur bilimdan muhim(mi?) shu kabi savollarga javob toppish maqsadida biz magistrlik dissertatsiyamizni “Maktabgacha 6-7 yosh bolalardagi shaxsiy va kreativ qobiliyatlarini rivojlantirish ” deb nomladik.