Maktab yoshidagi bolalar uchun kiyim loyihalashning

3.2. Kichik maktab yoshidagi qiz bolalar kurtkasini loyihalashda ijodiy
manbani tanlash va asoslash
Ijodiy jarayon – bu mazmun va shakl birligini qidirishdir. Ayrim hollarda,
ijodiy vazifa yechilganida, an’anaviy usullarni qo’llash qiziqarli yechim bermaydi.
Dizayner biror kolleksiya yaratishdan avval, u nimadandir ilhomlanadi va
bu uning kolleksiyasida namoyon bo’ladi. Loyihalash jarayonida dizaynerning
ijodiy faoliyatini intensifikatsiyalashga yo’naltirish mumkindir. Butun jahon
dizaynerlari barcha sohalarda davrga munosib yangi mahsulotlarni yaratish uchun
yangi g’oyalarni har qadamda qidirishadi.Ishlab chiqarish firmalari dizaynerlardan
qiziqarli g’oyalarni emas, balki yangi g’oyalarni talab qilishadi. Bu esa ijodiy
fantaziyani yana-da jadallashtirish usullarini izlanishiga sabab bo’ladi [24].
Dizayner kostyum kolleksiyasini yaratishda avval ijodiy manbaga
asoslanadi. Kolleksiya yaratish jarayonida ijodiy manba sifatida har qanday tabiiy
hodisalardan tortib, oddiy oshxona buyumigacha, tabiiy muhitning turli
elementlarigacha foydalanishi mumkin. Aytaylik, u dunyoda sodir bo’layotgan
voqea, musiqa, rang tasvir, adabiyot, balet, teatr, sirk, kino, etnik mavzular,
muhandislik inshootlari, hattoki, mashina detallari ham bo’lshi mumkin. Oddiy bir
amaliy san’at asarlarining bir necha turlarini (shisha, tosh, yog’och, metal,
keramika va b.) tayyorlanishi, musiqa asboblarining turlarini, yer fakturasidan
tortib, yomg’ir shamolgacha ijodiy manba sifatida foydalanishi mumkin. Umuman
olganda, har bir dizayner o’z faoliyati davomida muayyan bosqichda, tarixiy va
xalq an’analari bilan ilhomlanib, ijodiy manbalarga murojaat qiladi. Agar tarixga
nazar tashlaydigan bo’lsak, davrlar mobaynida dizaynerlarning ijodiy manbasi
turlicha bo’lganini ko’rishimiz mumkin. XIX-XX asrlar oralig’ida bo’lgan, badiiy
uslub modern jonli tabiatiga asoslangan va aynan shu davrda cheklangan
me’morchilik imperiyasi paydo bo’lgan. XX asr modasi ko’pincha etnik va tarixiy
manbalarga murojaat qilgan [25]. Keyinchalik klassik shaklni va ekzotik
xalqlarnikidan o’zlashtirilgan bezakni birga qo’shib, modellarni yaratgan
dizaynerlar avlodi paydo bo’ldi. Konsepsiyaga asoslanib, tanlangan mavzudan

---

54
yiroqlashmagan holda ijodiy manba sifatida yog’och o’ymakorligi xizmat qildi.
(3.1-rasm)
3.1-rasm. Yog’och o’ymakorligidan namunalar
Doira – Quyosh, Koinot ramzi hisoblanib, ular yovuz kuchlardan himoya
etish ramzi hisoblangan. Bu eng mukammal figura hisoblanib, juda ko’p
ma’noga ega. Gohida “quyosh’’- “ hayot zambaragi” ma’nosini ham bildirgan.
Qadimdan doiraga baxt olib keluvchi va yovuzliklarni qaytaruvchi shakl sifatida
qaralgan. Doira ichini geometrik shakllar yoki gul va yaproqlar bilan ham
bezatish mumkin [26].
Yog’och o’ymakorligi naqshlaridan bezak sifatida foydalanilgan bolalar
kurtkasining eskizlari ishlab chiqildi. Qiz bolalar uchun loyihalangan bomberlarda
ham nafislik va bejirimlik urg’u berish uchun kompyuter vishivkasi orqali naqshlar
tikildi, biserlar orqali qo’lda ishlov berildi. (3.2-rasm)
3.2-rasm. Kurtkada qo’llanilgan bezakdan namunalar

---

55