Maksimal foydali ish. Le shatel’e prinsipi reja: kirish

Izolyatsiyalangan sistemada maksimal ish Аmaх qaytar jarayonlarning kechishida tugallanadi

• Izolyatsiyalangan sistemada maksimal ish Аmaх qaytar jarayonlarning kechishida tugallanadi
• Z.Rant taklifiga binoan 1956-yildan boshlab ushbu kattalik «eksergiya» deb nomlanadi. Uning fizik ma’nosi jism tashqi muhit holatiga o’ta turib bajarishi mumkin bo’lgan maksimal ishdir, yani eksergiya ishchi jismning (tananing) haqiqiy potensialidir. Hisob-kitoblar uchun solishtirma eksergiyadan «е» foydalaniladi vа u kimyoviy еkim vа fizik ef eksergiyalardan tashkil topadi.

2.2. Kimyoviy gomogen jarayonda muvozanat. Muvozanat sharoitlari. Le-Shatel’e printsipi

• Km – ning qiymati reaksiyaga kirishuvchi moddalarning tabiati va haroratsiga bog’liq, lekin aralashmaydigan moddalarning konsentrasiyasi, bosim va katalizatorga bog’liq emas. Moddalarning muvozanat vaqtidagi konsentrasiyasi muvozanat konsentrasiyasi deyiladi.
• Kimyoviy muvozanat qaror topganda reaksiya to’xtamaydi, o’zaro qarama-qarshi ikki jarayon orasida harakatchan (siljishi mumkin bo’lgan) kimyoviy muvozanat qaror topadi.
• Barcha qaytar jarayonlar muvozanatga intiladi, bunda to’g’ri va teskari jarayonlarning tezligi tenglashadi, natijada o’zaro ta’sir qiluvchi tizimlardagi tarkibiy qismlarning nisbati jarayon shartlari o’zgarguncha o’zgarishsiz qoladi.

LE SHATELıE PRINSIPI

• Sharoit o’zgarishi bilan reaksiyaga kirishuvchi moddalarning muvozanat konsentrasiyasining o’zgarishi muvozanatni siljishi deyiladi. muvozanatni siljishi 1884 yilda ta’riflangan umumiy qoidaga – Le-Shatelye prinsipiga buysunadi. Le-Shatelye prinsipi quyidagicha ta’riflanadi: kimyoviy muvozanat holatida to’rgan sistemada tashqi sharoitlardan biri (masalan: harorat, bosim yoki konsentrasiya) o’zgartirilsa, muvozanat tashqi ta’sirni kamaytiradigan reaksiya tomoniga siljiydi.

XULOSA

• Mazkur kurs ishidan olingan bilimlar faqat fan-texnika taraqqiyoti uchun zarur bo’libgina qolmay, balki ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot qurish, mustaqil Respublikamiz ravnaqi uchun intellektual saviyasi keng, axloq-odobli barkamol insonni tarbiyalashga ham o‘z hissasini qo‘shadi.