3
EXM ning kiritish – chikarish kurilmalarini ishlash tezligi xisoblash tezligiga karaganda
kichik bulgani uchun xam mexnat unumdorligi 30 mln. marta oshmaydi (samolyot, metro
misolida tushuntiriladi).
5.Axboratni takdim etish usullari. EXMni arifmetik asosi.
Axborotni ulchov birliklari va EXM da tasvirlash usullari.
Axborotni abstrakt tushunchalar katoriga, masalan matematik formulalar katoriga kuyish
mumkin, lekin u xar doim moddiy kuvvat shaklda fizik asosiga ega bulgan xolda namoyon
buladi va shuning uchun xam uni ulchash mumkin. Uzunlik, massa vakt, tok va boshkalarni
ulchash uchun va ulchash usullari uylab topilgan (misollar keltiriladi).
Turli xildagi xodisa va ashyolarning vakt va fazodagi xolatini fizik kattaliklar bilan
aniklanadi. Fizik kattaliklar turli kiymatlar kabul kilishi mumkin. Ma’lum bir tuplamda cheksiz
kup mikdordagi bir – biriga juda yakin kiymatlar kabul kila oladigan kattaliklar uzluksiz
kattaliklar deb, uzluksizz kattaliklar vositasida olinadigan axborotlar uzluksiz axborotlar deb
ataladi.
Masalan: jism massasi, isitilgan yoki yoritilganlik darajasi, vakt va x.k.
Kundalik xayotimizda uzluksiz axborotni biz suzlar orkali uzlashtirb kelamiz. Suzlar esa
uz navbatida xarf va maxsus belgilardan tashkil topadi. Bu turdagi axborotlar matnli axborot
deb ataladi. Kayta ishlayotgan axborot turiga karab, xisoblash texnikasi vositalari uch turga
bulinadi:
1) Uzluksiz (analog) elektron xisoblash mashinalari (AEXM), bu xildagi mashinalarda
vakt birligi ichida uzluksiz axborotlar ustida xisoblash ishlari bajariladi.
2) Rakamli (diskret) elektron xisoblash mashinalari (REXM), bularda vakt birlgi
ichida rakamlardan tashkil topgan diskret (uzlukli) kiymatlar ustida amallar bajariladi.
3) Aralash (gibrid) elektron xisoblash mashinalari (GEXM) bu xildagi mashinalar
AEXM larni axborotni uzluksiz kiritib chikarish, RZXM larni esa axborotlarni katta tezlikda
ishlov berish kabi xususiyatlarni uzida mujassamlashtirgan.
Ma’lumotdagi axborot mikdorini ulchash mumkinligini kuyidagicha tushintirlsa buladi.
Biror xodisa yoki ashyo xakidagi son kiymatlari kurinishida berilgan ma’lumot va uni ortib
borishi, ayni paytda bulmaslik darajamizni kamayishi yoki axborot noanikligini kamayishiga
olib keladi.Informatikaning asosiy tushunchalaridan biri – bu axborot-kommunikatsiya
texnologiyasi dir.
Texnologiya grek tilidan (techne) tarjima kilganda san’at, maxorat, bilish ma’nolarini
anglatadi, bular esa o‘z navbatida jarayonlardir. Jarayonlar - bu qo‘yilgan maqsadga erishish
uchun ma’lum xarakatlar majmuasidir.
Axborot texnologiya - ob’ekt, jarayon yoki xodisa (axborot maxsulot) xolati haqida yangi
sifatdagi ma’lumotlarni olish uchun foydalanadigan ma’lumotlarni (birlamchi) yigish, ishlov
berish va o‘zatish vositalari, hamda usullari majmuasidir.
Ayni paytda axborot texnologiya xakida fikr yuritganda, kupgina «yangi»,
«kommunikatsion» yoki «zamonaviy» so‘zlarini ko‘shib ishlatiladi.
Zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiya - bu zamonaviy kompyuterlar va
telekomunikatsion vositalaridan foyidalanadigan, foydalanuvchi ishlashi uchun «dustona»
interfeysga ega bulgan axborot texnologiya demakdir.
AKT rivojlanish boskichlarini qarab chiqamiz.
1. Masala turi va ma’lumotlarga ishlov berish jarayoni buyicha:
1-nchi boskich (60-70 y) - ommaviy foyidalanish rejimi asosida xisoblash markazlarida
ma’lumotga ishlov berish.
2-nchi boskich (80 yillardan boshlab) - strategik masalarlarni xal etishga yunaltirilgan
informatsion texnologiyalarni yaratish.
2. Jamiyatni axborotlashtirish yulida turgan muammolar buyicha:
1-nchi boskich (60 yillarning oxiri) apparat vositalari imkoniyatlarining cheklanganligi
sharti ostida katta xajmdagi ma’lumotlarga ishlov berish muammosi
Do'stlaringiz bilan baham: |