Макроиқтисодиётда доиравий айланиш. (4соат)

Иқтисодий системада пулнинг статик миқдори билан даромадлар оқими ўртасидаги ўзаро алоқа макроиқтисодиётнинг муҳим нарсаларидан биридир.

Миллий даромад ва миллий маҳсулот

Миллий даромад - бу мамлакат миқёсида иш ҳақи, рента, фоиз ва фойданинг умумий йиғиндисидир.

Миллий маҳсулот – иқтисодий тизимда ишлаб чиқарилган ҳамма товар ва хизматлар қийматининг мажмуасидир.

Миллий маҳсулотга қилинадиган умумий харажатлар – бозорлардан ўтувчи пулли тўловлар оқимидир.

Биз кўраётган бу содда иқтисодий системада миллий даромад ва миллий маҳсулот бир-бирига тенгдир.

Жамғарма

Энди моделни сал мураккаблаштирамиз - унга жамғарма, инвестиция ва молия бозорини қўшамиз.

Жамғарма – бу оила харажатларининг даромадларидан кам бўлиши натижасида тўпланган пулдир. У банкка қўйилади ёки акция, облигацияга кетади.

инвестиция

Инвестиция - бу умумий капитал ҳажмини ўсишга ёрдамлашувчи ҳамма харажатлардир.

Инвестиция 2 хил бўлади: а) асосий капиталга инвестиция; б) товар - моддий заҳираларга инвестиция.

Иқтисодий маънода олдин ишлатилган моддий бойлик, кўчмас мулк сотиб олинса инвестиция ҳисобланмайди, янгисини сотиб олишгина инвестициядир.

Молия бозори

Молия бозорлари - бу оила хўжаликларидан жамғариш орқали фирмаларга пул оқимларини ўтказиш билан шуғулланувчи иқтисодий институтдир. Уларга банклар ва молиявий орага кирувчилар (суғурта компания, пенсия фонди) киради. Булар пул жамғармаларининг ярмини ўзидан ўтказади, иккинчи ярми оила хўжаликлари акция, облигация ва бошқа қимматбаҳо қоғозлар сотиб олиш орқали ўтади.

Ялпи талаб ва ялпи таклиф

• Ялпи талаб – харидорлар томонидан мўлжалланган янгидан ишлаб чиқарилган бутун харидлар йиғиндиси. Ялпи таклиф – иқтисодий тизимда ишлаб чиқарилган бутун товар ва хизматлар қийматининг йиғиндиси.
• Бу иккаласи бир-бирига тенг бўлади, агар камроқ сотилса, шунга мос товар заҳиралари ўсади ва баробарлик тикланади.

Товар заҳиралари, нарх ва ишлаб чиқариш