Makroiqtisodiyotga kirish Reja

partiyalarning iqtisodiy manfaati bilan bog’liqdir. 

---

Makroiqtisodiyot iqtisodiyotni boshqa sektorni aloqasini qo`shib umumiy ko`rinish 
berib, iqtisodiyotni bir butun o`rganadi. Bunda ayrim birliklariga ahamiyat 
berilmasdan, bir butun o`rganishga qaratilgan. 
SHuning uchun ham makroiqtisodiy izlanishlar umumiy muammolarni tahlil qilib 
beradi, aytaylik, umumiy mahsulot hajmi, umumiy ish bilan taminlanish darajasi,
umumiy daromad, umumiy sarflangan xarajat, umumiy baho darajasi va h.k. Ikkinchi 
tomondan esa makroiqtisodiyot aniq iqtisodiy birliklar bilan ish ko`radi, ularni batafsil 
o`rganadi. 
4.Resurslar, tovarlar va xizmatlar hamda daromadlarning doiraviy aylanishi 
Har qanday iqtisodiy tizimda tovarlar va xizmatlarni takror ishlab chiqarish 
umumiy jarayonini resurslar, tovar va xizmatlar, daromadlar hamda xarajatlarning 
doiraviy oqimi modeli
ko`rinishida tasavvur qilish mumkin. Bu sodda model 
makroiqtisodiy tahlil asosini tashkil etadi. Faqat xususiy mulkka tayangan ( ya`ni 
davlat ishtiroki mavjud bo`lmagan) yopiq iqtisodiyotda bunday doiraviy oqimi
firmalar va uy xo`jaliklari o`rtasida amalga oshiriladi (2-chizma). 
Uy xo`jaliklari ishlab chiqarish uchun zarur bo`lgan barcha iqtisodiy resurslarni 
resurslar bozoriga etkazib beradilar, korxonalar esa bu resurslarni sotib olib turli xil 
mahsulotlarga, xizmatlarga aylantiradilar, so`ngra esa ularni tayyor mahsulotlar va 
xizmatlar bozoriga etkazib beradilar. Ayni paytda “resurslar - tovarlar va xizmatlar” 
oqimiga qarama qarshi yo`nalishda “daromadlar - xarajatlar”ning ham doiraviy oqimi 
amalga
 
 
 
 
Пул даромадлари (иш ҳақи, 
рента, фоиз, фойда) 
Ресурслар бозори 
Уй хўжалиги 
Фирмалар
Товарлар ва хизматлар бозори 
Ресурсларга 
харажатлар 
Даромадлар 
Истеъмол харажатлари 
Ресурслар 
ер, меҳнат, 
капитал
товар ва 
хизматлар
товар ва 
хизматлар

---

2-chizma. Sof bozor iqtisodiyoti sharoiti “resurslar - mahsulotlar”va “daromadlar – 
xarajatlar”ning doiraviy aylanishi modeli. 
oshiriladi. YA`ni, uy xo`jaliklari o`zlari etkazib bergan iqtisodiy resurslar evaziga 
daromad oladi hamda ularni tovarlar va xizmatlar iste`mol qilish uchun sarflaydilar 
yoki aksincha korxonalar resurslar uchun sarf-xarajatlar qiladilar hamda tayyor 
mahsulotlarni sotish evaziga daromad oladilar. 
Endi modelni sal murakkablashtiramiz - unga jamg’arma, investitsiya va moliya 
bozorini qo`shamiz. 
Jamg’arma – bu oila xarajatlarining daromadlaridan kam bo`lishi natijasida 
to`plangan puldir. U bankka qo`yiladi yoki aktsiya, obligatsiyaga ketadi. 
Investitsiya - bu umumiy kapital hajmini o`sishga yordamlashuvchi hamma 
xarajatlardir. 
Investitsiya 2 xil bo`ladi: a) asosiy kapitalga investitsiya; b) tovar - moddiy 
zahiralarga investitsiya.
Iqtisodiy ma`noda oldin ishlatilgan moddiy boylik, ko`chmas mulk sotib olinsa 
investitsiya hisoblanmaydi, yangisini sotib olishgina investitsiyadir. 
Moliya bozorlari - bu oila xo`jaliklaridan jamg’arish orqali firmalarga pul 
oqimlarini o`tkazish bilan shug’ullanuvchi iqtisodiy institutdir. Ularga banklar va 
moliyaviy oraga kiruvchilar (sug’urta kompaniya, pensiya fondi) kiradi. Bular pul 
jamg’armalarining yarmini o`zidan o`tkazadi, ikkinchi yarmi oila xo`jaliklari aktsiya, 
obligatsiya va boshqa qimmatbaho qog’ozlar sotib olish orqali o`tadi.