Makroiqtisodiyot o`quv-uslubiy majmua

C = a + b Yd , bu yerda: a – avtonom xarajatlar; Yd – tasarrufidagi daromad (Yd
=Y-T), bu yerda: T – soliqlar;
b – iste‘mol hajmining tasarrufidagi daromadga bog`liqligini ifodalovchi koeffitsient, boshqacha aytganda iste‘molga chegaralangan moyillik.
ΔS b = --------- 100 Δ Yd
Demak, iste‘mol hajmi avtonom iste‘molga, tasarrufidagi daromad hajmiga va iste‘mol hajmining tasarrufidagi daromad o`zgarishiga ta‘sirchanligiga bog`liq.
Jamg`arish grafigini ham iste‘mol grafigiga o`xshab algebraik ifodalash mumkin, ya‘ni jamg`arish funksiyasi quyidagi ko`rinishga ega:
S = -a + (1 -b) Yd
Iste‘mol va jamg`arish hajmiga tasarrufidagi daromad dinamikasidan tashqari quyidagi omillar, to`g`rirog`i bu omillardagi o`zgarishlar ham ta‘sir ko`rsatadi:

1. 
   Uy xo`jaliklari daromadlari.
   
2. 
   Uy xo`jaliklarida to`plangan mulk hajmi.
   
3. 
   Baholar darajasi.
   
4. 
   Iqtisodiy kutish.
   
5. 
   Iste‘molchilar qarzlari hajmi.
   
6. 
   Soliqqa tortish hajmi.
   

Dastlabki besh omil ta‘sirida iste‘mol va jamg`arish grafiklari o`zaro teskari tomonga siljiydi. Bu besh omil ta‘sirida joriy tasarrufidagi daromad tarkibida iste‘mol va jamg`arish ulushi nisbatlari o`zgaradi. Soliqqa tortish darajasining o`zgarishi ixtiyordagi daromad hajmini o`zgartirgani tufayli uning ta‘sirida iste‘mol va jamg`arish grafiklari bir tomonga qarab siljiydi. Iste‘mol funksiyasini aniqlash borsidagi tadqiqotlar, uning hajmi shuningdek 6)aholining daromadlari hajmi va to`plagan mulki ko`lamiga ko`ra tabaqalanishi darajasi hamda 7) aholining soni va yoshiga ko`ra tarkibiga ham bog`liqligini ko`rsatdi.
6.2. Iste‘mol va jamg`arishga o`rtacha hamda chegaralangan moyillik.
Makroiqtisodiy tahlil jarayonida iste‘mol va jamg`arish funksiyalarini yanada to`laroq bilish uchun iste‘mol va jamg`arishga o`rtacha moyillik va chegaralangan moyillik tushunchalarini mohiyatini anglab olishimiz lozim.
Iste‘molga o`rtacha moyillik deganda tasarrufidagi daromaddagi iste‘mol xarajatlarining ulushi tushuniladi, ya‘ni:
C