“makroiqtisodiyot” Mavzu: Pul-kredit siyosati

“MAKROIQTISODIYOT”

Mavzu:Pul-kredit siyosati

barqaror iqtisodiy o‘sish;
resurslarning to‘liq bandligi; narxlar darajasining barqarorligi; to‘lov balansining muvozanati.
Pul-kredit (monetar) siyosati iqtisodiyotni barqarorlashtirish
siyosatining bir turi bo‘lib, uning maqsadi quyidagilarni
ta’minlashga qaratilgandir:

Markaziy Bank quyidagilarni amalga oshiradi:

pul taklifi (pul massasi)ni o‘zgartiradi va nazorat qiladi;
foiz stavkasi darajasini o‘zgartiradi va nazorat qiladi;
milliy pul birligi (milliy valyuta) almashuv kursini nazorat qiladi.

Pul – kredit siyosatining asosiy vositalari

majburiy zahira me’yorining o‘zgarishi
hisob stavka foizidagi o‘zgarish
ochiq bozordagi operatsiyalar
kuchli
o’rtacha
(mo’’tadil)
bozorga mos
Ko’rsatilgan vositalarning iqtisodiyotga ta’sir etish darajasi
Majburiy zahira me’yori – bu tijorat banklarining Markaziy bankda o‘zlarining
bir qism yoki naqd
pullar
depozitlarini foizsiz
shaklida
omonatlar majburiy
saqlashidir.

Multiplikator miqdoriga ta’sir etuvchi ko’rsatkichlar

Deponentlash koeffitsienti
naqd pulning depozitlarga nisbati:
cr = C/D
Majburiy zahiralar
bu kredit maqsadlari uchun ishlatilmaydigan
bank omonatlarining bir qismidir.
Ular Markaziy bankda
foizsiz qo’yilmalar
ko’rinishida saqlanishi shart:: Rmajb. = Dxrr
Ortiqcha zahiralar
depozitlarning bir qismi (umumiy zahiralar) minus majburiy zahiralar
K = Rort. = D - R
Zahira koeffitsienti
zahiralarni (majburiy + ortiqcha) depozitlarga nisbat:
rr = R/D

Deponentlash koeffitsienti, zahira me’yori va multiplikatorning o’zaro nisbatlari:

cr
m
rr
cr
m
rr
Hisob foiz stavkasi – bu Markaziy bankning tijorat banklariga kreditlar bo‘yicha beradigan foizidir.
Hisob foiz stavkasi banklararo foiz stavkasini (ya’ni, tijorat
banklari o‘zaro bir-biriga kredit bera oladigan foiz stavka)
va iqtisodiyotning bank sektoriga tegishli
bo‘lmagan sektorlari (uy xo‘jaliklari va firmalar)ga beriladigan
kreditlarga foizlar o‘rnatilishida ham o‘ziga xos tayanch
nuqta bo‘lib xizmat qiladi.
Ochiq
deganda,
bozordagi
MBning
operatsiyalar
qimmatli
qog‘ozlarning
ikkilamchi
davlatning obligatsiyalar,
bozorida veksellarini
sotishi va xarid qilishi bo‘yicha oldi- sotdi operatsiyalari tushuniladi.

• qisqa muddatli davlat obligatsiyalari;
• davlat xazina veksellari.

Monetar siyosatning turlari

Qattiq monetar siyosat
– pul massasini ma’lum bir darajada ushlab turish
Yumshoq monetar siyosat – foiz stavkasini ma’lum bir darajada ushlab turish

Monetar siyosat turlari

rag‘batlantiruvchi
pasaytiruvchi

Pul – kredit siyosatining uzatma mexanizmi

Markaziy bank

• Pul taklifining o’zgarishi

Pul bozori

• Foiz stavkasining
• o’zgarishi

Tovar bozori

• Jami xarajatlarning o’zgarishi

YaIM
o’sishi

Pul – kredit siyosati uzatma mexanizmining chizmalardagi ifodasi

r
P
M
r1 r2
Ms2
Md
P
r1 r2
Ad1
r Ad2
Ms1
As
Ad2= C2+I2+G+Xn
Md Ad1 = C1+I1+G+Xn
Y1 Y2
Y
r
I
I1 I2
r1
r2
I
Y

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!