Mаkrоiqtisоdiy mоdеllаr. Аsоsiy mаkrоiqtisоdiy mоdеllаrning qiyosiy tаhlili Makroiqtisodiy model

Pul-krеdit siyosаti
Pul-kredit siyosati deganda, to`lik bandlik sharoitida yalpi milliy maxsulotni ishlab chikarishga inflyatsiyaning ta`sirini kamaytirish yoki bartaraf etish maksadida muomaladagi pul mikdorini o`zgartirishga karatilgan chora-tadbirlar tushuniladi. Pul kredit siyosati davlat tomonidan belgilanadi va uni Markaziy Bank amalga oshiradi.Uning yordamida xar kanday davlat mamlakatda iktisodiy barkarorlikni ta`minlash vazifasini xayotga tadbik etadi.Pul kredit siyosatini amalga oshirishning pirovard maksadlari iktisodiy o`sish, to`lik bandlikni, baxolarning xamda to`lov balansining barkarorligini ta`minlashdan iborat.Bu maksadlarga erishish uchun milliy valyutani muomaladagi pul massasi, foiz stavkasi va milliy valyuta almashinuv kursining optimal kattaliklarini ta`minlab turish zarur bo`ladi. Bu vazifalarni amalga oshirish uchun Markaziy Bank kator vazifalardan foydalanadi.Pul-kredit siyosatining uchta asosiy vositasi ajratib ko`rsatiladi: 1 Xisob stavkasi; 2. Majburiy zaxiralar normasi; 3. Ochik bozordagi operatsiyalar. Markaziy bank ular yordamida pul yoki asosan bank depozitlari ko`rinishidagi pul massasiga yoki foiz stavkasiga ta`sir o`tkazadi, taklifini o`zgartiradi va shular orkali pul-kredit muomalasini tartibga solib turadi.Ochik bozordagi operatsiyalar – Markaziy bank tomonidan davlat obligatsiyalarini (kimmatli kogozlarni) tijorat banklari va axolidan sotib olish va ularga sotish bo`yicha operatsiyalardir. Markaziy bank tijorat banklaridan yoki axolidan bu kimmatli kogozlarni sotib olar ekan, tijorat banklari zaxiralarini sotib olingan obligatsiyalar mikdori xajmida ko`paytiradi. Bu zaxiralar pul bazasiga kiradi, ya`ni yukori kuvvatli pullar bo`lganligi uchun pul taklifi multiplikativ ko`payadi. Markaziy bank tijorat banklari va axoliga obligitsiyalarni sotish bilan zaxiralarni xamda tijorat banklarining kredit berish kobiliyatini kengaytiradi. Bu xolda pul taklifi kiskaradi.Xozirda xamma mamlakatlarda pul mikdorini tartibga solishda ochik bozordagi operatsiyalarni, ya`ni davlat kimmatli kogozlarini taklif kilish usulidan keng foydalanilmokda.