Makroekonomika

Inflyaciyani targetlew haqqinda túsinik.

Inflyacion targetlew bul ne? Házirgi kúnde inflyacion targetlew pul-kredit siyasatın alip barıwdıń kópshilikke arnalǵan usıllarınan biri bolıp, bul usıl jáhándegı 40 tan artıq mámleketlerde qollanılıp atır. “Target” sózi anglichan tilinen alınǵan bolıp, “maqset” degen mánisti ańlatadı. Inflyacion targetlew rejiminde inflyaciyaninń maqsetli kórsetkishi (target) ornatıladı.

Inflyaciyaniń maqsetli kórsetkishi (targeti) ne erisiw ushın pul-kredit siyasatı mexanizmleri basqıshpa-basqısh bul rejimge ótkerilip, inflyaciyani tómenletiwde nátiyjeli instrument retinde paydalanıladı. Óz gezeginde, bul rejimniń qollanılıwı bahalar turaqlılıǵın támiyinlew arqalı orta múddetli keleshekte bekkem hám turaqlı ekonomikalıq ósiw ushın qosımsha sharayatlar jaratılmawi múmkin. Usınıń menen birge, Oraylıq bank inflyaciya dárejesiniń eń tuwri maqsetin (target) anıqlap alıp, oǵan pul-kredit siyasatı instrumentlerin qollaw, ekonomikalıq rawajlanıwdı úzliksiz analiz qılıw hám pul-kredit siyasatı jobaların keń jaqtılandıriw arqalı erisedi.

Oraylıq bank inflyaciyaniń erisiliwi zárúr eń tuwri maqsetin (mısalı, inflyaciyaniń 5 protsentli dárejesine erisiw) ornatıp, bul targetti pul-kredit siyasatı instrumentlerinen paydalanǵan halda saqlawı kerek. Bahalar turaqlılıǵın támiyinlew inflyacion targetlew rejimine ótiwde nátiyjeli usıllardan biri bolıp, ol óz gezeginde, " Ózbekstan Respublikası Oraylıq banki haqqında" gi Nızamǵa muwapıq, Oraylıq banktiń bank sisteması hám tólew sistemaları islewiniń turaqlılıǵın támiyinlew sıyaqlı tiykarǵı maqsetleri qatarında turadı.

Ne ushın kópshilik mámleketler inflyacion targetlew rejimin nátiyjeni ámelde qollanbaqta?

Gáp sonda, tómen dárejedegi hám prognoz etiletuǵın (turaqlı ) inflyaciya mámlekette turaqlı ekonomikalıq ósiw ushın júdá zárúriy faktor esaplanadı. Sonlıqtan, inflyacion kutilme kommerciya bankleri tárepinen kredit ajıratıwda ondaǵı procent stavkasına qosıladı hám de joqarı inflyacion kutilme kredit procent stavkasınıń joqarı bolıwına alıp keledi.Sonday etip, isbilermenler qarız aqsha (kredit) lardan paydalanǵanliǵi ushın esaplanǵan procent stavkalarınıń joqarı (joqarı inflyaciya tásirinde) bolıwı, olardı qaytarıw menen baylanıslı tólewlerge tásir etedi.

Eger procent stavkaları (kredit ushın esaplanǵan ) joqarı bolsa, isbilermenler aziraq kredit aladı. Bul bolsa olardıń investiciyalıq qábiletine tásir etken halda, uzaq múddetli ekonomikalıq ósiwge unamsız tásir etedi. Biz búgin kiritip atırǵan investiciyalar - ertengi kúnde tovar hám xızmetlerdi óndiriste paydalanatuǵın tiykarǵı islep shıǵarıw dereklerin jaratıwda zárúrli qural bolıp xızmet etedi.Turaqlı ekonomikalıq ósiw ushın tómen dárejedegi hám prognoz etiletuǵın inflyaciya oraylıq bankler ushın zárúrli shártlerden biri esaplanadı. Usınıń sebebinen, tómen dárejedegi hám prognoz etiletuǵın inflyaciyani támiynlew kópshilik oraylıq bankler tárepinen olardıń uzaq múddetli maqseti retinde belgilenedi.

2.