Maket Akusherlik 2013. pmd


NUR BILAN DAVOLASH. RENTGENOTERAPIYA



Download 10,01 Mb.
Pdf ko'rish
bet426/513
Sana13.01.2022
Hajmi10,01 Mb.
#355334
1   ...   422   423   424   425   426   427   428   429   ...   513
Bog'liq
akusherlik va ginekologiya

NUR BILAN DAVOLASH. RENTGENOTERAPIYA

Rentgen nurlarini 1895-yilda V. K. Rentgen kashf etgan va X

nurlar deb atagan.

Rentgen nurlari — to‘lqin uzunligi ko‘rinadigan nurlarning

to‘lqin uzunligidan bir necha ming baravar kalta bo‘ladigan ko‘-

rinmas nurlar, ya’ni elektromagnit nurlardir.

Rentgen nurlari qattiq va yumshoq nurlarga bo‘linadi. Qattiq

nurlar to‘qimalarning ichkarisiga kira oladi, yumshoq nurlar esa

uzunroq to‘lqinli bo‘lib, to‘qimalarga ko‘proq yutiladi va shu sa-

babli faqat yuzadagi to‘qimalarga ta’sir etishi mumkin. Rentgen

nurlarining qattiqligi, binobarin, kirib-o‘tib borish xossasi elek-

tronlarning harakat tezligiga bog‘liq. Rentgen trubkasi chuqur kirib

boruvchi qattiq nurlar bilan birga, teriga halokatli ta’sir etadigan

bir talay yumshoq nurlarni ham chiqaradi. Yumshoq nurlarning

shunday ta’sir etishiga yo‘l qo‘ymaslik uchun aluminiy, rux, mis,

shuningdek, atom og‘irligi yuqori bo‘lgan turli metallarning qo-

tishmalaridan yasalgan maxsus filtrlardan foydalaniladi.

Rentgen nurlari bilan to‘qimalarning hujayralarini oshirish

mumkin, shu bilan birga, patologik jarayonda o‘zgargan hujayralarga

nisbatan sog‘lom hujayralar rentgen nurlarining yemiruvchi ta’siriga

chidamliroq bo‘ladi. O‘smalarga rentgen nurlari bilan davo qilish

ularning xossalariga asoslangan. O‘smalarning hujayralari rentgen

nurlariga (shuningdek, radiyga ham) ko‘proq sezgir bo‘lgani uchun

sog‘lom to‘qima hujayralariga nisbatan tezroq nobud bo‘ladi.

Ammo rentgen nurlari mahalliy ta’sir ko‘rsatish bilangina ki-

foyalanib qolmay, nerv sistemasi orqali reflektor yo‘l bilan butun

organizmga umumiy ta’sir ko‘rsatadi, bu nurlarning terapevtik ef-

fektida juda katta rol o‘ynaydi.

Bemorni rentgen nurlari bilan davolashda terapevtik effekt

ko‘p sabablarga: bemorning individual xususiyatlariga, nerv siste-

masining funksional holatiga, bemorning yoshiga, nur berish

metodikasiga, dozasiga va nihoyat to‘qimaning (o‘smaning) nur

energiyasiga sezgirligiga bog‘liq.

Ginekologiya amaliyotida rentgenoterapiya keng qo‘llaniladi.

Tuxumdonlar funksiyasining buzilishi sababli bachadondan

qon ketganda rentgen nurlaridan foydalanishga kelsak, bu jihatdan

rentgen nurlarining, ayniqsa, qimmatli ekanligini aytib o‘tmoq

kerak, chunki bunda tuxumdonning follikular apparatiga ta’sir




368

etadigan ishonchli usulga ega bo‘lamiz. Tuxumdonning follikular

apparati rentgen nurlarining ta’sirida chuqur degenerativ o‘zga-

rishlarga uchraydi, shu sababli pirovardida follikular apparat atro-

fiyalanib, tuxumhujayralar hosil bo‘lishi to‘xtaydi, natijada

amenoreya ro‘y beradi. Ikkala holda ham kasallikning asosiy belgisi

— qon oqishi to‘xtaydi.

Tuxumdondagi o‘zgarishlar bilan bir vaqtda bachadon shilliq

pardasida ham chuqur o‘zgarishlar ro‘y beradi. Bu o‘zgarishlar

pirovardida atrofik jarayonlar va regressiv o‘zgarishlar ro‘y berishiga

olib keladi.

Rentgen nurlarining tuxumdon follikular apparatiga yuqorida

ko‘rsatilgandek ta’sir etishini nazarda tutib, faqat klimakteriy

davriga yaqin ayollarning bachadonidan qon ketayotganida rentgen

nurlari bilan davo qilish mumkin.

Klimakteriy davrida qon ketganda rentgen nurlari bilan davo

buyurishdan oldin bachadon sinov maqsadida qirilib, qirindi gis-

tologik tekshirishdan o‘tkaziladi.

Bachadon fibromiomalariga rentgen nurlari bilan davo qilish

ham keng ommalashgan va ko‘pincha operatsiya o‘rnida qo‘lla-

nilmoqda. Fibromiomalarning asosiy belgilaridan biri qon oqishini

davolashga majbur etadi, nur energiyasi esa shu belgini bartaraf

qilishdan tashqari, o‘smani kichraytiradi va hatto batamom yo‘q

qiladi, chunki rentgen nurlari ta’sirida follikular apparat yemirilib

ketishi sababli hayz funksiyasi to‘xtashi bilan bir qatorda, bacha-

don to‘qimalarida atrofik o‘zgarishlar ro‘y beradi.

Shilliq parda ostidagi (submukoz) fibromiomalar, katta fibro-

miomalar uzun oyoqchali ayrim tugunlar shaklidagi subseroz fib-

romiomalarga rentgen nurlari bilan davo qilish tavsiya etilmaydi.

Yaxshi sifatli o‘sma yomon sifatli o‘smaga aylangan deb gumon

tug‘ilganda (o‘sma tez o‘sganda) ham rentgen nurlari bilan davo-

lash yaramaydi.

Yallig‘lanish jarayonlarida infiltratni shimiltirish va og‘riq qoldi-

rish maqsadida rentgenoterapiya (kichik dozada) g‘oyat kam

qo‘llaniladi.

Yoshi 40 dan oshgan bemor ayollarni rentgen nurlari bilan

davolasa bo‘ladi, reproduktiv yoshdagi ayollarga kasallik jarayoni

eskirib ketganda, shuningdek, bemorda amenoreya paydo bo‘lganda

va ayol turmaydigan bo‘lib qolgandagina rentgenoterapiya tatbiq

etilishi mumkin.




369

Ayollar jinsiy a’zolarining yomon sifatli o‘smalarini rentgen

nurlari bilan davolash keng qo‘llaniladi.


Download 10,01 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   422   423   424   425   426   427   428   429   ...   513




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish