Majburiyatlar auditi Reja

hisob davrining cheklanganligi – ichki hisob-kitoblarga doir barcha majburiyatlar qachon vujudga kelgan bo‘lsa, aynan mana shu hisob davrida aks ettirilganligi;
taqdim etish va bayon qilish – ichki hisob-kitoblarga doir majburiyatlarning barchasi hisob va hisobotga oid me’yoriy hujjatlarga muvofiq bayon qilingan, turkumlangan va taqdim qilinganligi.
Ќo‘yilgan maqsadga erishish uchun auditorlik tekshiruvida quyidagi vazifalar hal etilishi lozim. (1. -jadval)
1. -jadval
Ichki hisob-kitoblar auditida hal etiladigan vazifalar

Auditning vazifalari	Ichki hisob-kitoblar muomalarini auditorlik tekshiruvidan o‘tkazish bo‘yicha savollar
1. Ichki hisob-kitoblarga doir muomalalarni hisobga olish va ichki nazorat samaradorligining holatini baholash	Mehnat haqi to‘lash va hisobdor summalarni berishni belgilovchi hujjatlarning mavjudligi va tahlili. Kadrlar, ish vaqti va ishlab chiqarilgan mahsulot (ish, xizmat) hisobini hujjatlashtirishning tashkil etilishini baholash. ²aq to‘lash va ish haqidan ushlanadigan summalar turlarining klassifikatori (turkumlagichi) mavjudligi. Ish haqi va hisobdor summalar berilishi ustidan nazorat. ²isobot ko‘rsatkichlarining sintetik va analitik hisob registrlari ma’lumotlariga mosligi.
2. Xodimlar bilan mehnat haqi bo‘yicha hisob-kitoblar to‘g‘risidagi hisob va hisobot ma’lumotlarining ishonchliligini tekshirish.	²aq turlari bo‘yicha ish haqi hisoblashning to‘g‘riligi. Ish haqidan ushlanadigan summalar to‘g‘riligi. Ish haqi xarajatlarini tannarx tarkibiga qo‘shishning asosliligi. Ish haqi hisoblash va undan ushlanadigan summalarni buxgalteriya hisobi registrlarida aks ettirish. Soliqqa tortish maqsadida jami daromadni hisobga olishning to‘g‘riligi.
3. Davlat byudjetidan tashqa-ri fondlar, ijtimoiy sug‘ur-ta va ta’minot fondlari bi-lan hisob-kitoblarni hisob-lashning to‘g‘riligi	Byudjetdan tashqari ijtimoiy sug‘urta va ta’minot fondlariga to‘lovlarni hisoblash bazasini aniqlashning to‘g‘riligi. Ijtimoiy sug‘urta va ta’minot fondlari bilan hisob-kitoblarni hisobda aks ettirishning to‘g‘riligi.
4. ²isobdor shaxslar bilan hisob- kitoblarga doir hisob va hisobot ma’lumotlarining ishonchliligini tekshirish.	²isobdor shaxslarga bo‘nak berishning asoslanganligi. Bo‘nak hisobotlarining o‘z vaqtida taqdim etilishi. ²isobdor summalarni ishlatishning hujjatlar bilan asoslanganligi. ²isobdor summalarni xarajatlar tarkibiga qo‘shishning asosliligi. Soliqqa tortishning to‘g‘riligi. ²isobdor shaxslar bilan hisob-kitoblarni buxgalteriya hisobida aks ettirishning to‘g‘riligi.
5. Xodimlar bilan boshqa muomalalar bo‘yicha hisob-kitoblar to‘g‘risidagi hisob va hisobot ma’lumotlarning ishonchliligini tekishirish.	Kreditga sotilgan tovarlar uchun hisob-kitoblarni hisobga olishning to‘g‘riligi. Ќarz berishning qonuniyligi va asosliligi. Berilgan qarzlar bo‘yicha hisob-kitoblarni hisobga olishning to‘g‘riligi. Kamomad va o‘g‘irliklarning ayibdor shaxslar zimmasiga to‘liq olib borilishi. Moddiy zararni qoplashga doir hisob-kitoblarni hisobga olishning to‘g‘riligi.
6. Ichki hisob-kitob muomalalarini tekshirish natijalari bo‘yicha umumiy xulosa	Tekshiruv bo‘yicha ishchi hujjatlar materiallarini umumlashtirish va tahlil qilish. Xatolarning katta- kichikligini (jiddiyligini) aniqlash. Xatolarning hisobot ishonchliligiga ta’sirini aniqlash.

Auditor tekshiruv chog‘ida hisobot ko‘rsatkichlarida jiddiy hatolar yo‘qligiga etarli darajada ishonch hosil qilishi lozim. Dalil-isbotlarni to‘plash uchun har xil manbalardan shakllanadigan axborot bazasidan foydalaniladi. Auditor tekshiruvni boshlashdan oldin ichki hisob-kitoblarni tekshirish uchun zarur bo‘lgan me’yoriy hujjatlar paketi, sintetik va analitik hisob registrlari va boshlang‘ich hujjatlarni komplektlaydi.

Ichki hisob-kitob muomalalarini buxgalteriya hisobida aks ettirish va soliqqa tortish bo‘yicha belgilangan qoidalarni tartibga soluvchi Me’yoriy hujjatlar paketi auditor tomonidan mijoz-korxona faoliyatining xususiyatlarini hisobga olgan holda shakllantiriladi.
Ichki hisob-kitob muomalalarini hisobga oladigan schyotlar bo‘yicha sintetik va analitik hisob registrlari korxonada qo‘llaniladigan hisob shakliga (jurnal-order, memorial-order, jadval-avtomatlashtirilgan va b.) bog‘liq. Masalan, buxgalteriya hisobi jurnal-order shaklida yuritiladigan korxonalarda 7-ASK, 8-ASK va 10-ASK jurnal-orderlar, jadval-avtomatlashtirilgan (yoki kompyuterlashtirilgan) shaklida – 4210-«Mehnat haqi bo‘yicha berilgan bo‘nak», 6510-«Sug‘urta bo‘yicha to‘lovlar», 6710-«Mehnat haqi bo‘yicha xodimlar bilan hisob-kitoblar», 6720-«Deponentlangan mehnat haqi», 4220-«Xizmat safari uchun berilgan bo‘naklar», 4230-«Umum xo‘jalik xarajatlari uchun berilgan bo‘naklar», 4290-«Xodimlarga berilgan boshqa bo‘naklar», 6870-»²isobdor shaxslardan qarzlar», 4710- «Kreditga sotilgan tovarlar bo‘yicha xodimlarning qarzlari», 4720-«Berilgan qarzar bo‘yicha xodimlarning qarzlari», 4730-«Moddiy zararni qoplash bo‘yicha xodimlarning qarzlari» va 4790-»Xodimlarning boshqa qarzlari» schyotlari bo‘yicha debet va kredit oborotining mashinagrammalari tekshiriladi.