Май 2021 10-қисм Тошкент май 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot», 2021. 202 б

Май 2021 10-қисм
Тошкент
Bu talab, shubhasiz, bolalar yozuvchilariga ham taalluqlidir. Bolalar yozuvchisi sodda, ravon, 
qiziqarli va mazmundor qilib yoza bilishi kerak. Buning uchun esa u xalq tilini puxta bilishi lozim. 
Ravon til bilan yozilgan badiiy asarlar yosh kitobxonning nutqiga ham katta ta’sir ko‘rsatadi, so‘z 
boyligini oshiradi. Bolalar yozuvchilarining eng yaxshi kitoblari yosh avlodni tabiatni sevishga, 
halol yashashga, ilm-fan cho‘qqilarini egallashga, xalq uchun foydali yangi kashfiyotlar qilishga 
o‘rgatadi. Kitob xalqimizning o‘tmishi, ilg‘or madaniyatimiz, fan va texnikamiz yutuqlari bilan 
tanishtiradi, faxr tuyg‘ularini o‘stiradi.
Foydalanilgan adabiyotlar
1. Abdullaeva Q. va boshq. 2-sinfda o‘qish darslari. T.: O‘qituvchi, 2009. – 266 b.
2. Umarova M, Sh.Hakimova. O‘qish darslari (3-sinf uchun). –T.:Cho‘lpon, 2008. – 126 b.
3. G‘ulomova X., Yo‘ldosheva Sh., Shermatova U. 4-sinfda ona tili darslari. –T.: O‘qituvchi, 
2003.
4. Qosimova Q. 2-sinflarda ona tili darslari, T. ―O‘qituvchi, 1998 yil.
5 . G‘afforova T., G‘ulomova X. 1-sinfda o‘qish darslari. –T.:Sharq, 2003. – 126 b.

---

195
Май 2021 10-қисм
Тошкент
БОШЛАНҒИЧ СИНФ ЎҚУВЧИЛАРИ ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ДАРСЛАРИДАГИ 
ВАЗИФА ВА ТАЛАБЛАР
Аминова Наргиза Нарзулло қизи,
 
Бухоро шахри 9-умумий ўрта таълим мактаби,
бошланғич таълим фани ўқитувчиси.
Тел.[phone]
Аннотация:
Бошланғич синфларда жисмоний тарбия дарсларини самарали ташкил 
этишда ДТС, ўқув дастур ва 1–4 синфлар учун ўқув қўлланмалар асосий манба бўлиб хизмат 
қилади.
Калит сўзлар:
ДТС, ўқув дастур, жисмоний тарбия, спорт турлари.
Умумий ўрта таълимнинг бош бўғини, бошланғич таълим (1– 4 синфлар) ўзига хос 
аҳамиятга эга эканлигига доимо алоҳида эътибор қаратилган.
Юқорида такидлаб ўтганимиздек бугунги кунда жисмоний тарбиянинг вазифалари 
дарсларда қай таризда қўлланилмоқда, жисмоний тарбиянинг таълим бериш, тарбиялаш, 
соғломлаштиришдек, умумий вазифалардан келиб чиқиб хар бир дарс учун аниқ хусусий 
вазифалар қўйилади, жисмоний тарбия дарсининг хусусий вазифалари эса жисмоний 
тарбиядан “Давлат таълим стандарти” (ДТС) дастурадига махсус вазифалар тарзида ҳал 
қилинади.
Хусусий вазифалар қуйидагилардан иборат:
- ўқувчилар организмининг соғлигини мустаҳкамлаш, ривожлантириш ва чиниқтириш;
- турли ҳилдаги меҳнат фаолиятига тайёр булиш учун шу ёшга хос булган жисмоний 
сифатларни ривожлантириб бориш;
- ҳаёт учун керакли ҳаракат малакалари ва кўникмаларини ривожлантириш ва кейинчалик 
керак буладиганлари билан қуроллантириш;
- ўқувчиларга жисмоний маданиятга доир янги билимларни бериб бориш;
- ўқувчиларни жисмоний машқлар билан мунтазам равишда шуғулланиб боришга 
қизиқтириш ва унга одатини шакллантириш;
- ўқувчиларни жисмоний маданият фаоллари қилиб тарбиялаш ва бу билан уларда 
ташкилотчилик қобилиятларини тарбиялашдек вазифаларни ҳал қилш шулар жумласидандир 
[2].
Маълумки, бошланғич синфларда дарсда иштирок этаётган ўқувчиларнинг ҳаммаси ҳам 
бир хил қобилият ёки жисмоний ривожланишга эга эмаслигини шу ўринда яна бир бор ёдга 
олиб ўтамиз. Чунки ишлаб чиқмоқчи бўлган тавсиялар, методик кўрсатмалар ва янгиликлар 
айнан шунга боғлиқдир.
Мактабларимизда ўтилаётган жисмоний тарбия дарсларини кузатадиган бўлсак, аксарият 
ўқитувчи – мураббийларимиз бутун синф ўқувчиларига бир хил темпда дарс ўтаётгани ҳеч 
кимга сир эмас. Ваҳоланки, синфда 25, 30 та ўқувчи таълим оладиган бўлса, улар хар хил 
организм. Уларнинг ҳаммаси ҳам ўтилаётган машғулотни бир хилда ўзлаштира олмайди. Яна 
бир муаммо ўқувчиларимизнинг жисмоний тарбия ва спортга оид назарий билимларининг 
саёзлиги олиб борилган педагогик кузатув ишларимизда яққол намоён бўлди.
Шу маънода ўқитишнинг ҳар бир шакли ўқитувчининг ўқитиш жараёнидаги етакчилик 
қилиш аҳамияти тамойилини амалга оширади. Ўқитувчининг етакчилик аҳамиятини таҳлил 
қилишни кетма-кет, унинг ўқитиш жараёнидаги ҳаракатларини қуйидаги бўлимлар бўйича 
кўриб чиқиш орқали бажариш мумкин:
- ўқитиш мақсадини аниқлаш;
- ўқитишнинг хусусий вазифалари тизимини аниқлаш;
- ўқувчилар тайёргарлигининг бошлангич даражасини аниқлаш, яъни уларнинг 
қобилиятларига, ўзлаштира олиш имкониятларига қараб гуруҳларга ажратиш;
- ўқитиш мезонларини аниқлаш;
- ўзлаштиришни баҳолаш услубларини аниқлаш;
- зарур жиҳозларни тайёрлаш (кўргазмали қуроллар)
- ўқитиш қўлланмаси ва инвентарларни тайёрлаш;
- ўқитишни бутунлигича ва элементлари бўйича баҳолаш;

---

196