Май 2021 10-қисм Тошкент май 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot», 2021. 202 б

Май 2021 10-қисм
Тошкент
bajarish zarurligiga qarshi qaratilgan о‘ziga xos norozilik shaklidir.
Kichik maktab yoshidagi о‘quvchilarning xarakteriga xos yosh xususiyatlariga mehribonlik, 
qiziquvchanlik, tо‘g‘rilik, ishonuvchanlik kabi ijobiy xislatlar ham kiradi. Kichik maktab 
yoshidagi о‘quvchilarning muhim xususiyatlaridan biri- taqlidchanlikdir. Kichik maktab yoshidagi 
о‘quvchilar kattalarga, ba’zi tengqurlariga, shuning bilan birga yaxshi kо‘rgan kitoblari, kо‘rgan 
filmlardagi qahramonlarga taqlid qilishga intiladilar. Bu bir tomondan shaxsiy namuna bо‘lish 
orqali shaxsning ijtimoiy qimmatli xislatlarini tarbiyalash imkonini beradi, ikkinchi tomondan esa 
ayrim xavfga ham sabab bо‘lishi mumkin, chunki kichik maktab yoshidagi о‘quvchi faqat ijobiy 
tomonlarnigina qabul qilmaydi, balki salbiy jihatlarini ham kо‘chirib oladi.
О‘quvchilarda 3-4 sinflardan boshlab burch hissini anglash sezilarli ravishda namoyon bо‘la 
boshlaydi. Bu yoshdagi burch hissi hali yetarli darajada barqaror va batamom mustaqil bо‘lmaydi. 
N.B.Andrianovaning tadqiqotlariga kо‘ra anglangan burch hissi xususiyatlarining namoyon 
bо‘lishi jihatidan о‘quvchilarning tо‘rtta tipga ajratish mumkin. Birinchi tipda burch hissi nisbatan 
barqaror bо‘ladi va hayotiy munosabatlarning keng doirasiga tarqaladi. Ikkinchi tip burch hissining 
beqarorligi bilan tavsiflanadi, bu tipda burch hissi faqat ayrim ahloqiy xatti-harakatlaridagina 
namoyon bо‘ladi. Tо‘rtinchi tip sust rivojlangan burch hissiga ega, bu tipga taalluqli bolalardan 
ba’zilari itoatlidirlar. Lekin ularning itoatkorligi ma’lum zaruriyat bilan bog‘liqdir. 
Yuqoridagi fiklardan kо‘rinadiki kichik maktab yoshidagi о‘quvchilarda shaxs xususiyatlari, 
ahloqiy sifatlar, badiiy estetik did, qiziqish, irodaviy faolliklarning rivojlanishining dastlabki davri 
hisoblanadi.
Foydalanilgan adabiyotlar rо‘yxati
1. Zimnyaya I.A. Pedagogicheskaya psixologiya: Ucheb. Posobiye. – Rostov : Izd-vo 
«Feniks», 1997. – 480 s. 
2. G‘oziyev E.G‘. Psixologiya: (Yosh davrlar psixologiyasi). О‘quv qо‘llanma. –T.: 
“О‘qituvchi”, 1994, - 224 b.
3. Vigotskiy L.S. Psixologiya razvitiya rebyonka. – M.: Smisl, 2004. - 512 s

---

191