Май 2021 10-қисм Тошкент май 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot», 2021. 202 б

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati.
1. Ahmedov M., Ibragimov P., Abdurahmonova N., Jumayev M.E. Birinchi sinfmatematika 
darsligi. - T.: “Sharq”, 2005
2. Jumayev M.E. Boshlang’ich matematika nazariyasi va metodikasi. - T.: “Amaprint”, 
2005
3. www.ziyouz.com

---

160
Май 2021 10-қисм
Тошкент
O`QUVCHILARNI KASB TANLASHGA TO`GRI YO‘NALTIRISHDA 
O‘QITUVCHINING O`RNI MUHIM 
O`rinboyev Hurmatbek Davronbekovich
Urganch shaxar 7-sonli umumiy o‘rta 
ta’lim maktabining Texnalogiya fani o’qituvchisi
Телефон:[phone]
Elektron pochta: [e-mail]
Annotatsiya: 
Maqolada o`quvchilarni kasb tanlashga to`gri yo`naltirishda o`qituvchining 
o`rni borasida fikr yuritilgan. Yangicha innovatsion usullardan foydalanib kasb tanlashni tog`ri 
tashkil qilish haqida yoritilgan.
Kalit so`zlar:
Kasb haqiagi orzular, har bir o`quvchini kasb tanlashida psixologik jarayonlari, 
kasb-hunarga oid tushunchlasrni shakllantirish.
Inson hayotida albatta ma`lum bir chizg`ilar qoldiradi.Bolalardagi tasavvur va orzular 
kelajakda tanlaydigan kasblari bilan bog`liq bo`ladi. Demak kasb haqidagi orzular o`quvchilarda 
shakllanayotgan ekan, o`qituvchi ularni kasbga yo`naltirishi uchun nimalar qilshi kerak?
O`quvchilarning shaxsiy psixologik xususiyatlarini o`rganish, ularning har tomonlama kamol 
topishi, ma`naviy-axloqi va aqliy rivolanishi kelajakda o`ziga munosib biror kasb tanlashida 
o`qituvchining hissasi kata.Shuning uchun o`qituvchi har bir o`quvchining kasb tanlash jarayonida 
muhim ta`sir ko`rsatadigan shaxs hisoblanadi. Kasbga, mehnatga, jismoniy, psixologik, aqliy 
va tibbiy tayyorgarlikni takomillashtirish orqali o`quvchilarning ma`naviy-aqliy fazilatlari, 
intizomlilik, uyushqoqlik va kasblarga ongli munosabatda bo`lish tuyg`ulari shakllanadi. 
O`qituvchidan ushbu jarayon har bir oq`uvchiga individual yondashishni talab qiladi. Oqi`tuvchi 
har bir o`quvchining kasb tanlash maqsadidagi psixologik jarayonlarni, holat-xususiyatlarini 
shunchaki bilibgina qolmay, balki ularni pedagogic jihatdan to`g`ri yo`naltirishi lozim.
Shu bois, bu jarayonda turli omillar muhim o`rin tutadi. Ular sirasiga o`quvchining shaxsiy hayot 
tarsi, qobiliyati, orzu-istak mayllari, his0tuyg`ulari, o`y-xayollari, ehtiyojlari, moslashuvchanligi, 
ta`lim-tarbiya muhiti kabilar kiradi. Boshlang`ich sinf o`quvchilarida kasbga oid tushunchalarni 
quyidagi usullar bilan shakllantirish mumkin:
- dars mashg`ulotlari mobaynida o`quvchilarga kasbga oid hikoyalar, ertaklar, she`rlar o`qib 
berish, maqol va topishmoqlar aytish, kasblar haqida tushuncha berish;
- ta`lim-tarbiya jarayonida kasblarga xos suratlar, plakatlar, slaydlar, videomultfilmlardan 
foydalanish;
- o`quv mashg`ulotlarini kasbga oid o`yin texnologiasi asosida tashkil etish; 
- darsdan tasgqari qo`shimcha mashg`ulotlarga o`quvchilarni jalb qilish orqali kasbiy sifatlarini 
shakllantirish.
Kasb haqidagi tushunchalarni shakllantirih bo`yicha quyidagi tajribalardan foydalanish 
mumkin: 
- Inson hayotini bezaydigan, baxt-saodat keltiradigan, faravonlik baxsh etadigan yagona 
narsa bu mehnardir. Bobomiz Bahouddin Naqshbandning “Kongling Ollohda, qo`ling mehnatda 
bo`lsin” degan hikmatli so`zlari bor. “Avestoda” esa: “Mehnat qilmaydigan kishi, sen haqiqatdan 
ham tilanchilar qatorida o`tirasan” deya dangasa ishyoqmaslar qoralanadi. 
O`quvchilarda darsdan tashqari mashg`ulotlarda , turli xil ma`naviy-ma`rifiy tadbirlar, davra 
suhbatlari o`tkazish, sayohatlar uyushtirish orqali ham kasb-hunarga oid tushunchalar shakllantirib 
boriladi. Har bir kasbning o`ziga yarasha afzalliklari va qiyinchilklari haqida tushunchlar beriladi.
Buning natijasi o`laroq o`quvchilarimiz maktabni bitirish arafasida ikkilanmasdan kasb hunar 
yo`nalishlarini to`gri tanlash imkoniyatiga ega bo`lishadi.Va bir umr tanlagan korining shirin 
nonidan ma`mnun bo`lib halovat topadi.