Махсус таълим вазирлиги

Иш ҳақи икки турга бўлинади
: асосий иш ҳақи ва қўшимча 
иш ҳақи. 
Иш ҳақи саноат хўжалик субъекидаги ходимлар даромад-
ларининг энг муҳим манбаидир. Лекин иш ҳақидан ташқари жамият 
аъзоларининг даромадлари жамият истеъмол фондлари, давлатнинг 
суғуртаси, нафақа таъминоти, маориф ва соғлиқни сақлаш, болалар 
муассасаларини сақлаш, санаторийлар, курортларга ва шу кабиларга 
қилинадиган харажатлари билан ҳам белгиланади. 
Асосий иш ҳақи
деб ишчи ва хизматчиларга ишланган иш вақти 
ѐки бажарилган ишларига ва меҳнаткашларнинг айбисиз иш тўхтаб 
қолган вақтга тўланадиган иш ҳақига айтилади. Асосий иш ҳақига 
тариф бўйича ҳақ тўлаш, ишбай ишларнинг нархи бўйича ҳақ тўлаш, 
лавозимлар, ойлик маош ва уларнинг устига мукофот тарзида 
тўланадиган қўшимча ҳақ, иш вақтидан ташқари бажарилган ишлар 
учун тўланадиган қўшимча ҳақ, бригадирларга тўланадиган қўшимча 
ҳақ, ишнинг нормал шароитидан четга чиқиш пайтларида бажа-
рилган ишлар учун қўшимча ҳақ тўлаш киради. 
Қўшимча иш ҳаки
деб ишчи ва хизматчиларга ишламаган вақт 
учун бериладиган тўловларга айтилади. Қўшимча иш ҳақи меҳнат 
тўғрисидаги қонунчиликда кўзда тутилган бўлиб, уларга таътил вақ-
тида тўланадиган ҳақ, давлат ва жамоа топшириқларини бажариш 
вақтига тўланадиган ҳақ, оналарнинг болаларни эмизиш даври учун 
тўланадиган ҳақ ва бошқалар киради. 
Асосий ва қўшимча иш ҳақлари билан биргаликда иш ҳақи 
фондини ташкил этади. Унга раҳбар, муҳандис, техник ходимларга 
ва хизматчиларга моддий рағбатлантириш фондидан тўланадиган 
мукофотлар, ихтиро, ташаббускорлик ва такомиллаштириш учун тў-

---

201 
ланадиган мукофотлар, йўл пули, суткалик пуллар, талабаларга 
бериладиган стипендиялар кирмайди. 
Меҳнатга тўланадиган ҳақни тўғри белгилаш мақсадида
тариф тизими қўлланилади.
Тариф тизими уч қисмдан иборат: