|
КАССА ДАФТАРИ
Касса 20___ йил «____» ________________ йил учун
Кимдан олинган ёки кимга берилган
|
Корреспонденцияланган ҳисобварақ рақами
|
Кирим
|
Чиқим
|
Кун бошидаги қолдиқ
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
қирқиш чизиғи
Ҳужжат рақами
|
Кимдан олинган ёки кимга берилган
|
Корреспонденцияланган ҳисобварақ рақами
|
Кирим
|
Чиқим
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Кун мобайнида жами:
|
|
|
|
Кун охирида қолдиқ:
|
|
|
|
Шу жумладан:
.............
|
|
|
|
Кассир
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ёзув билан
|
Касса дафтаридаги ёзувларни текширди ва ҳужжатлар сони
|
|
киримини ва _______________________________ чиқимини қабул қилди
|
|
ёзув билан
|
|
|
Касса кирим ордерларини қайд этиш
ДАФТАРИ
Т/р
|
Кимдан олинди
|
Мақсади
|
Миқдори (суммаси)
|
Сана
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Касса чиқим ордерларини қайд этиш
ДАФТАРИ
Т/р
|
Кимга берилди
|
Мақсади
|
Миқдори (суммаси)
|
Сана
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.4. Кассадаги нақд пуллар харакатининг ҳисобини ташкил қилиш.
Касса муомалалари бухгалтерия ҳисобида қуйидаги ҳисобварақларда акс эттирилади:
5010-«Миллий валютадаги пул маблағлари»
5020-«Хорижий валютадаги пул маблағлари».
Ушбу ҳисобварақларнинг дебет томонида корхона кассасига пул маблағларининг кирими акс эттирилади. Кредит томонида корхона кассасидан тўланадиган пул маблағлари ва лимитдан ортиқча пулларни банкка топшириш акс эттирилади.
Бухгалтерия томонидан олинган касса ҳисоботлари ва ҳужжат-ларига ишлов берилади. Ҳар бир ёзув моҳиятига қараб текширилади, бирламчи ҳужжат билан солиштирилади, шундан сўнг ҳисоботга 5010 – “Миллий валютадаги нақд пуллар” ҳисобварағи билан таҳлилий корреспонденцияланадиган жамланма счёт ва счётнинг рақами қўйилади. Кассир ҳисоботи бўйича кун бошидаги пул қолдиғини бухгалтер аввалги ҳисоботда кўрсатилган кун охиридаги пул қолдиғи билан солиштиради ва чиқарилган оборотлар ҳамда қолдиқнинг тўғрилигини текширади.
21-сонли БҲМСга мувофиқ кассадаги пул маблағларини ҳисобга олувчи счётларнинг боғланиши қуйидагича акс эттирилади:
№
|
Хўжалик муомалаларининг мазмуни
|
Счётларнинг боғланиши
|
Дебет
|
Кредит
|
1
|
Кредитга сотилган товарлар бўйича фоизлар нақд пулда олинганда (савдо корхоналарида)
|
5010, 5020
|
4830
|
2
|
Маҳсулот, иш ва хизматларнинг накд пулга сотилиши
|
5010, 5020
|
9010-9030
|
3
|
Асосий воситалар ва бошқа активларни сотишдан тушумнинг нақд пулда олиниши
|
5010, 5020
|
9210-9220
|
4
|
Банкдаги тегишли счётлардан пул маблағлари кассага келиб тушди (иш ҳақи, нафақа, мукофотлар ва шу кабиларни бериш учун)
|
5010, 5020
|
5110-5530
|
5
|
Ҳисобдор шахслар томонидан ишлатилмаган олдин олинган бўнакларнинг қайтарилиши
|
5010, 5020
|
4220-4290
|
6
|
Таъсисчилар ўзларининг улушлари ҳисобидан корхонанинг устав капиталига нақд пул маблағларини киритди
|
5010, 5020
|
4610
|
7
|
Квартира ижарачиларидан қарз суммаси келиб тушди
|
5010, 5020
|
4890
|
8
|
Комунал хизматлар, алоқа хизматлари ва бошқа тўловларнинг келиб тушиши
|
5010, 5020
|
4890
|
9
|
Пул маблағлари кассадан топширилди ва банкдаги ҳисоб-китоб счётига ўтказилди
|
5110-5530
|
5010, 5020
|
10
|
Ҳисобланган меҳнат ҳақи ва бошқа тўловлар берилди (мукофот ва шу кабилар)
|
6710
|
5010, 5020
|
11
|
Ҳисобдор суммалар берилди
|
4220-4290
|
5010, 5020
|
12
|
Табиий офатлар билан боғлиқ турли хил қопланмайдиган харажатлар тўланиши
|
9720
|
5010, 5020
|
2.4-расм. Касса муомалаларини ҳисобга олиш жараёни.
2.5. Кассадаги нақд пулларни инвентаризация қилиш ва натижаларини расмийлаштириш тартиби.
Касса инвентаризацияси бир ойда бир марта ўтказилиб, унинг натижаси акт-таққослаш ведомости тузилади. Инвентаризация вақтида пул кам чиқса, у моддий жавобгар шахсдан ундириб олинади, ортиқча чиқса, у ҳолда давлат бюджетига ўтказилади.
Текширишни амалга ошириш жараёнида бухгалтер қуйидаги тартибга риоя қилиши керак:
кассани текшириш кассир иштирокида амалга оширилади;
кассани текшириш пайтида барча касса жараёнлари тўхтатилади. Агар хўжалик юритувчи субъектда бир нечта касса мавжуд бўлса, ўтказиш ҳолида бухгалтер барча кассаларни муҳрлайди. Касса калити кассирда, муҳр эса бош бухгалтерда қолади;
кассадаги нақд пуллар ва қимматбаҳо қоғозлар кассир ва бош бухгалтер иштирокида бирма-бир санаб чиқилади. Пуллар қандай ҳолда бўлишидан қатъий назар, тўлиқ санаб чиқилиши лозим. Банк ўрамидаги пуллар ҳам ўрамидан олиб, саналади. Санаш тугагач, далолатнома тузилади. Далолатномада кассадаги пуллар белгилари бўйича алоҳида кўрсатилади ва уларнинг тўлиқ суммаси ёзилади. Далолатномага тафтиш ҳайъати, бош бухгалтер ва кассир имзо чекади. Касса харажат ордери билан расмийлаштирилмаган турли хилдаги тилхатлар, ведомостлар ва счётлар текшириш жараёнида ҳисобга олинмайди;
кассадаги саналган пулларнинг ва қимматбаҳо қоғозларнинг ҳаммаси шу хўжалик юритувчи субъектга тегишли ҳисобланади, чунки бошқа хўжалик юритувчи субъектлар ва шахсларнинг пуллари ва қимматбаҳо қоғозларини хўжалик юритувчи субъект кассасида сақлаш тақиқланади;
кассадаги камомад ёки ортиқча пул маблағлари тўғрисидаги маълумотни аудитор далолатномада ёритади, пул маблағларининг пул маблағи ёки кам чиқиши сабаблари тўғрисида кассирдан тушунтириш хати олади. Камомад суммаси ёки суиистеъмол қилинган пул миқдори ҳаддан зиёд бўлса, бухгалтер бу ҳақда хўжалик юритувчи субъект раҳбарига хабар беради;
аудитор тўғри расмийлаштирилган касса ҳужжатларини текшириш вақтига қолдиқ чиқариш учун кассирга беради. Агар текшириш иш ҳақи бериш даврига тўғри келган, ведомостдаги пул қисман тўланган бўлса бу ведомост қоида бўйича бириктирилади ва ҳисоботга қўшилади;
кассани текшириш вақтида кассадаги қимматбаҳо қоғозлар (акциялар, облигациялар, сертификатлар), ёқилғи-мойлаш ТМЗларини олиш талонлари, қатъий ҳисобот бланкалари, дам олиш уйлари, сиҳатгоҳларга йўлланмалар ва бошқа пул ҳужжатлари миқдори далолатномада кўрсатилади.
Инвентаризация натижалари ўз вақтида бухгалтерия ҳисобварақларида қуйидагича акс эттирилади (2.4-расм).
2.4-расм. Инвентаризация натижалари бухгалтерия ҳисобида акс эттириш тартиби.
2.6. Накд пулсиз ҳисоб-китобларни ташкил этиш шакллари.
Корхоналар бошқа юридик шахслар, давлат назорат органлари ва бошқа ташкилотлар билан бўладиган ҳисоб-китобларини асосан нақд пулсиз ҳисоб-китоблар кўринишида амалга оширади. Маблағларни бир ҳисоб рақамидан иккинчи ҳисоб рақамига нақд пул иштирокисиз, пул ўтказиш йўли билан амалга ошириладиган ҳисоб-китоблар нақд пулсиз ҳисоб-китоблар дейилади.
Ўзбекистон Республикаси ҳудудида нақд пулсиз ҳисоб-китоблар 1995 йил 4 сентябрдаги «Ўзбекистон Республикасида нақд пулсиз ҳисоб-китобларни олиб бориш тўғрисида»ги 60-йўриқномага асосан олиб борилади.
2.5-расм. Нақд пулсиз ҳисоб-китобларнинг тамойиллари.
Do'stlaringiz bilan baham: |
