Юқумли касалликнинг пайдо бўлиш омиллари:
Касаллик юқтирадиган манбанинг мавжудлиги;
Касаллик юқиш ва тарқалиш йўлларининг мавжудлиги;
Касалликка берилувчи одамларнинг мавжудлиги.
Касалликнинг юқиш йўллари:
Ҳаво-томчи;
Оғиз орқали;
Қон орқали;
Контакт йўли.
Юқумли касалликлар пайдо бўлиш хавфи:
Аҳоли зичлиги;
Аҳолининг кўчиб юриши;
Коммуникация тармоқларининг ишдан чиқиши;
Соғлиқни сақлаш дастурларининг бажарилмай қолиши.
Касаллик тарқалишининг олдини олиш:
Кузатиш (обсервация):
Касаллик ўчоғига киришни чеклаш;
Касаллик ўчоғидан чиқишни чеклаш;
Касаллик ўчоғидан ўтишни чеклаш.
Карантин:
Касаллик ўчоғига киришни тақиқлаш;
Касаллик ўчоғидан чиқишни тақиқлаш;
Касаллик ўчоғидан ўтишни тақиқлаш;
Касаллик тарқалишининг олдини олиш.
Дезинфекция механик, физик ва кимёвий усулда амалга оширилади.
Фавқулодда вазиятлар марказларида эпидемик қатламлар ва оммавий тиббий-санитар йўқотишлар юзага келиш эҳтимоли борлиги муносабати билан тиббий ёрдам кўрсатиш ва профилактик тадбирлар ўтказиш учун катта миқдорда тиббий тузилмаларни жалб қилиш керак бўлади. Госпиталлаштириш ва жароҳатланганларни даволаш эса кўп сонли тиббиёт муассасаларидан фойдаланишни талаб қилади.
Айни пайтда ШТХ тизимида тиббий санитар фавқулодда вазиятларнинг оқибатларини муваффақиятли тугатишда қуйидагилар мавжуд:
санитар дружиналари (СД) - 24 киши;
инфекцион бригадалар (ШМТЁМБ) - 7 киши;
санитар-профилактика бригадалари - 8 киши;
эпидемияга қарши махсус бригада - 33 киши;
эпидемиологик бўлинмалар - 8 киши;
бактериологик бўлинма — 23 киши.
Ушбу “Кимёда ҳаёт фаолияти хавфсизлиги” фани бўйича Ўқув-услубий мажмуа Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги “Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича Ҳаракатлар стратегияси тўғрисида”ги ПФ-4947-сонли Фармони, шунингдек 2017 йил 20 апрелдаги “Олий таълим тизимини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ–2909-сонли қарорида белгиланган устивор вазифалар мазмунидан келиб чиққан ҳолда тузилган бўлиб, у замонавий талаблар асосида таълим мазмунини такомиллаштириш ҳамда олий таълим муассасаларида таълим сифатини янада ошириш, юқори малакали, рақобатбардош мутахассислар тайёрлаш учун шарт-шароитлар яратишни мақсад қилади.
Ўқув услубий мажмуани ишлаб чиқишда Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2011 йил 20 майдаги “Олий таълим муассасаларининг моддий техника базасини мустаҳкамлаш ва юқори малакали мутахассислар тайёрлаш сифатини тубдан яхшилаш чора-тадбирлари тўғрисидаги” ПҚ-1533-сонли Қарори, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2001 йил 16 августдаги “Олий таълим стандартларини тасдиқлаш тўғрисида” 343-сонли қарори, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси маслисининг 2017 йил 14 январдаги 1-сон баёнидан келиб чиқадиган вазифалар эътиборга олинган.
Жамият тараққиёти нафақат мамлакат иқтисодий салоҳиятининг юксаклиги билан, балки бу салоҳият ҳар бир инсоннинг камол топиши ва уйғун ривожланишига қанчалик йўналтирилганлиги, инновацияларни тадбиқ этилганлиги билан ҳам ўлчанади. Демак, таълим тизими самарадорлигини ошириш, талабаларни замонавий билим ҳамда амалий кўникма ва малакалар билан қуроллантириш, чет эл илғор тажрибаларини ўрганиш ва таълим амалиётига тадбиқ этиш бугунги куннинг долзарб вазифасидир.
Ўқув-услубий мажмуа “Кимёда ҳаёт фаолияти хавфсизлиги” фанидан барча таълим йўналишлари учун мўлжалланган бўлиб, етакчи хорижий ОТМлари ўқув дастурлари асосий адабиётлар рўйхатига киритилган A. Mark , P.Friend James Fundamentals of Occupational Safety and Health. Bernan Press. Германия, 2007, Белов С. В. и др. Безопасностъ жизнедеятелъности,-М.: Высшая школа, 1999 адабиётларидан фойдаланилган ҳолда ишлаб чиқилди.
Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги фанини ташкил этувчи тўрт бўлим: Ҳаёт фаолиятининг назарий асослари, Фавқулодда вазиятларда Фуқаро муҳофазаси, Ёнғин хавфсизлиги, Фавқулодда вазиятларда биринчи тиббий ёрдам кўрсатишни қамраб олган Ўқув-услубий мажмуа намунавий ва ишчи ўқув дастурлари; фанни ўқитишда фойдаланиладиган интерфаол таълим методлари; ўқув-методик материаллар; мустақил таълим мавзулари; глоссарий; мавзулар бўйича тақдимотлар; назорат саволлари ва тест топшириқлари ҳамда адабиётлар рўйхатидан ташкил топган.
Do'stlaringiz bilan baham: |