Махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги


Ирсийланган белгилар ажралишининг 12:3:1 нисбати



Download 14,86 Mb.
Pdf ko'rish
bet43/302
Sana25.02.2022
Hajmi14,86 Mb.
#301830
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   302
Bog'liq
genetika va selektsiya asoslari

 
Ирсийланган белгилар ажралишининг 12:3:1 нисбати
.
 
Бунга 
мисол қилиб от зотларида жун рангининг ирсийланишини оламиз. Уларда 
жун рангининг ирсийланишида, икки жуфт ноаллел ген иштирок этади. 
Улардан бири доминант С гени бўз рангни, иккинчиси - В эса қора рангни 
ривожлантиради. Доминант эпистатик С гени доминант гипостатик В гени 
устидан устунлик қилади. Чатиштириш учун олинган бия ва айғирларнинг 
жун ранги бўйича генотипларини қуйидагича белгилаймиз. 
Р 
♀ бўз ранг
♂ қора ранг 
ССbb 
х 
ccBB 

Cb 
cB 
F
1
 
бўз ранг 
СсВb 
Р 
♀ бўз ранг
♂ бўз ранг 
СсВb 
х 
СсВb 

СВ, Сb, сВ, сb 
СВ, Сb, сВ, сb 


51 
F
2
 
Генотипик синфлар 
Фенотипик синфлар 
№ Генотип Такрорланиш 
сони 
Фенотипик 
радикал 
Фенотип 
Нисбат 
1. CCВВ 

C
_
В
_
бўз ранг 
12 
2. ССВb 

3. CсВВ 

4. СсВb 

5. ССbb 

С
_
bb 
6. Ссbb 

7. сcВВ 

ссВ
_
қора 

8. ссВb 

9. ссbb 

ссbb 
саман (малла) 

F
2
да олинган тойларни жун ранги бўйича учта фенотипик синфга 
ажратиш мумкин - 12 қисм бўз ранг : 3 қисм қора : 1 қисм саман (илова- 20 
расм). 
Доминант эпистаздан ташқари белгиларнинг ирсийланишида 
рецессив эпистаз ҳам кузатилади. Унга мисол қилиб қуёнларда жун 
рангининг ирсийланишини келтириш мумкин. Қора жунли қуёнлар (AAbb) 
оқ жунли (aaBB) қуёнлар билан чатиштирилганда биринчи авлодда кул 
ранг (агути) (AaBb) қуёнчалар олинган. F
2
да эса олинган қуёнчаларнинг 
9/16 қисми кул ранг (A
_
B
_
), 3/16 қисми қора (A
_
bb) ва 4/16 қисми оқ (aaB
_
ва aabb). Бу натижа генлар ўзаро таъсирининг комплементар типида ҳам 
кузатилган эди. Бу натижани рецессив эпистаз аа > В

ва аа > bb мавжуд 
деб қаралган ҳолат ёрдамида ҳам тушунтириш мумкин. Бундай ҳолда ааВ

генотипларига эга бўлган қуёнчалар оқ рангда бўладилар, а гени рецессив 
гомозигота ҳолатда қора пигментнинг ҳосил бўлмаслигини таъминлайди 
ва у орқали қора пигментни жуннинг бўйламасига тарқатувчи В генининг 
фаолиятига тўсқинлик қилади. 
Юқорида тавсиф этилган якка рецессив эпистаздан ташқари ҳар бир 
геннинг рецессив аллели гомозигота ҳолатда бир вақтнинг ўзида реципрок 
ҳолда комплементар генларнинг доминант аллелларининг таъсирини босиб 
турадилар, яъни аа > В

, bb > A

. Бундай икки рецессив гомозиготанинг 
фаолияти қўш рецессив эпистаз деб аталади. Дидурагай чатиштиришда 
фенотип бўйича ажралиш 9:7 нисбатда бўлади. Ноаллел генлар ўзаро 
таъсирининг комплементар типига келтирилган хушбўй нўхат ўсимлигида 
гул рангининг ирсийланиши қўш рецессив эпистазга мисол бўла олади.
Шундай қилиб, генларнинг комплементар ва эпистаз типидаги 
фаолиятлари туфайли дурагай авлодларида янги, ота-она организмларида 
кузатилмаган белгилар пайдо бўлади. Бу эса комбинатив ирсий 
ўзгарувчанлик доирасини кенгайтиради, эволюция ва селекция жараёнлари 
учун қулай шароит туғдиради. 


52 

Download 14,86 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   302




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish