Махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги



Download 14,86 Mb.
Pdf ko'rish
bet178/302
Sana25.02.2022
Hajmi14,86 Mb.
#301830
1   ...   174   175   176   177   178   179   180   181   ...   302
Bog'liq
genetika va selektsiya asoslari

XIII.5. Гетероплоидия 
 
Ҳужайрада хромосомалар миқдорининг айрим сонларга ўзгариши 
гетероплоидия
ёки
анеуплоидия
деб аталади. Баъзан бундай ўзгаришни 
полисомия
деб ҳам юритилади. Хромосомалар миқдорининг айрим 
сонларга ўзгариш ҳодисасини биринчи марта дрозофила пашшасида жинс 
билан бириккан ҳолда ирсийланадиган белгиларни ўрганиш натижасида 
оддий генетик йўл билан биринчи марта К.Бриджес томонидан 
аниқланган. Жинсий хромосомалар тухум ҳужайрасида ХХ ёки 0 бўлганда 
ва улар Х ёки Y хромосомали сперма билан уруғланганда, ХХХ ёки Х0 
урғочи пашшалар ва ХХY ва Y0 эркак пашшалар (Y0–эркак пашшалар 
ўлиб кетади) пайдо бўлади. Бу натижалар цитологик йўл билан ҳам 


369 
исботланган. Ҳақиқатан ҳам айрим урғочи пашшаларнинг тана ҳужайра-
лари цитологик текшириб кўрилганда уларнинг хромосомалар тўпламида 
битта Х хромосома ортиқ эканлиги, ёки Х хромосомалар 3 та–ХХХ 
эканлиги, ХХY хромосомали ҳужайраларда Х–хромосома ортиқчалиги 
аниқланган. Х0 хромосомали урғочи пашшаларнинг ҳужайраларида Y 
хромосома етишмаслиги аниқланган. 
Хромосомалар сонининг ҳужайрада айрим сонга кам бўлиши ёки 
ортиқ бўлиши митоз жараёнида айрим бузилишлар, яъни жуфт 
хромосомаларнинг қутбларга нормал тарқалмаслиги натижасида содир 
бўлади. Бундай бузилишлар тана ҳужайраларида ҳам, жинсий ҳужайра-
ларда ҳам рўй бериши мумкин. Шунинг учун ҳам гетероплоидия митотик 
ва мейотик бўлиши мумкин. Лекин гомологик хромосомаларнинг 
тарқалмаслиги ва бивалентларнинг ҳосил бўлиши мейозда рўй бериш 
эҳтимолликлари кўпроқ. Бивалентнинг битта ҳужайрага тарқалиши 
мумкин, натижада иккинчи ҳужайрада бу хромосома етишмайди. 
Битта хромосомаси ошиқ гамета нормал гамета билан қўшилса, 
зиготада битта хромосома ортиқ бўлиб қолади хромосомалар миқдори 
диплоид тўпламда 2n+1 бўлади. Битта хромосомасини йўқотган гамета 
нормал гамета билан қўшилса, хромосомаларнинг тўлиқ диплоид 
тўпламига эга бўлмаган зигота ҳосил бўлади, хромосомалар миқдори
диплоид тўпламда 2n-1 бўлади. 
Хромосомалар тўплами 2n+1 бўлган организмлар 

Download 14,86 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   174   175   176   177   178   179   180   181   ...   302




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish