Mahsulotlar sifatini aniqlash va sertifikatlash

3.6. Paxtaning namligini aniqlash
Materialning namligi deb uni quritishda yо‘qotishi mumkin bо‘lgan namlik
miqdori tushuniladi. Material namligini yuqori issiqlikda doimiy quruq
massagacha quritish yо‘li bilan aniqlanadi.
Namlikning massaviy nisbati – namlik massasining quruq modda massasiga
nisbati (foizlarda).
Meyorlangan (hisobiy) namlik – xom ashyo yoki mahsulotning konditsion
massasini aniqlash uchun meyoriy hujjat bilan belgilanadigan namlikning
massaviy nisbatida (yoki namlikning massaviy ulushida) meyoriy namlik
ifodalanadigan shartli namlik.
Namlik – paxtadagi suv miqdori (foizlarda).
Namlikning cheklangan meyori – yuqori namlikka ega bо‘lgan xom ashyoni
qabul qilishni yoki mahsulot ishlab chiqarishni cheklovchi meyoriy hujjat bilan
belgilanadigan namlik meyori.
Paxta tozalash sanoatida paxta va uning mahsulotlari namligini quritish
shkaflarida (Uz-7M, ShSX-1) (110
±1,5)
0
S Sharoratda va tezkor usulda USX-1,
VXS, VXS-M1 va "Sifat" tezkor aniqlovchi о‘lchash uskunalarida (195
±2)
0
S
haroratda namunani quritish yо‘li bilan aniqlanadi.
Namlikni aniqlashdan maqsad – quritish shkaflari va tezkor aniqlovchi
о‘lchash qurilmalarini qо‘llash yо‘li bilan paxta namligining massaviy nisbatini
aniqlashdir.
Namlikni aniqlash uchun paxtadan namunalar olinadi. Namunani olish va
tanlash tartibi va usullari O‘zDSt 644- standartida aniq kо‘rsatib о‘tilgan.
Ushbu standart talablari qо‘llanilish sohasi bо‘yicha majburiydir.
Namlikni tezkor aniqlovchi о‘lchash qurilmalarida namlikni aniqlashda
quyidagilar qо‘llaniladi;
-  USX-1, VXS-1 va VXS-MI о‘lchash qurilmalari byukslar bilan. о‘xshash
metrologik tavsiflarga ega bо‘lgan boshqa quritish shkaflarini qо‘llashga ruxsat
etiladi;

---

37
- Aniqligi 4 chi sinfga mansub yuqori tortish cheklanishi 500 g va har bir
bо‘linmasi 10 mg dan yuqori bо‘lmagan umumiy qо‘llaniladigan laboratoriya
tarozisi;
Quritish shkaflarida namlikni aniqlashda quyidagilar qо‘llaniladi:
- tarkibiga metall byukslar, shuningdek GOST 9871 bо‘yicha shkala bо‘limi
2
0
S bо‘lgan kontaktli termometr, GOST 28498 bо‘yicha shkala bо‘limi 0,5
0
S dan
oshmagan nazorat termometri kiritilgan tabiiy havo almashtirgichli UZ-7M
tipidagi yoki majburiy havo almashtirgichli SHXS tipidagi quritish shkafi, yoki
termoregulyatorli UZ-8 tipidagi qurilma. Ushbu standart talablarini qoniqtiruvchi
boshqa о‘lchash qurilmalarini qо‘llashga ruxsat etiladi.
- xlorli kalsiyga ega bо‘lgan GOST 25336 bо‘yicha eksikator;
- aniqligi 2-chi sinfga mansub yuqori tortish cheklanishi 200g bо‘lgan
laborator tarozisi;
- valiklari oraligi (2,0
±
0,2) mm bо‘lgan paxta chigitini maydalash
moslamasi.