Mahmud hakim yayfoniy

Yaypaniyning kasallikning umumiy kelib chiqish sabablari haqidagi fikrlari ham diqqatga sazovor. Uning yozishicha, tanadagi suyuqliklarning o‘zi kasallik paydo qiluvchi ichki va tashqi omillarning ta’siri ostida bo‘ladi. Masalan, bunga ovqatlanish tartibining buzilishi, noqulay ob- havo, og‘ir jismoniy mehnat va ruhiy kechinmalarni kiritgan. Yaypaniy kasallikni paydo qiluvchi parazitlar mavjudligini ham bilgan. Masalan, u rishta va bezgak kasalligi tanaga shularni paydo qiluvchi mayda tirik jonzotlar kirishidan kelib chiqadi, deb yozgan. Yaypaniy odam ichaklarida yashaydigan gijjalarni ham bilgan. Demak, Yaypaniyning kasalliklar etiologiyasi haqidagi tushunchalari hozirgi zamon tushunchasiga yaqin bo'lgan.

Yaypaniyning kasallikning umumiy kelib chiqish sabablari haqidagi fikrlari ham diqqatga sazovor. Uning yozishicha, tanadagi suyuqliklarning o‘zi kasallik paydo qiluvchi ichki va tashqi omillarning ta’siri ostida bo‘ladi. Masalan, bunga ovqatlanish tartibining buzilishi, noqulay ob- havo, og‘ir jismoniy mehnat va ruhiy kechinmalarni kiritgan. Yaypaniy kasallikni paydo qiluvchi parazitlar mavjudligini ham bilgan. Masalan, u rishta va bezgak kasalligi tanaga shularni paydo qiluvchi mayda tirik jonzotlar kirishidan kelib chiqadi, deb yozgan. Yaypaniy odam ichaklarida yashaydigan gijjalarni ham bilgan. Demak, Yaypaniyning kasalliklar etiologiyasi haqidagi tushunchalari hozirgi zamon tushunchasiga yaqin bo'lgan.

Mahmud hakim Yaypaniy 0‘zbekiston tibbiyoti tarixida yirik olim va tajribali hakim sifatida alohida o‘rin egallaydi. Yaypaniy 1930-yilda vafot etdi.