«Mahalliy xomashyolar va ikkilamchi resurslar asosida innovatsion texnologiyalar»

286 
KIMYO FANINI O’QITISH SAMADORLIGINI OSHIRISHDA MASALA VA 
MASHQLARDAN FOYDALANISH 
1
H.V. Burhonova, 
2
R.A. Payg’amov, 
3
R.M. Usmanov 
1
Qo’qon DPI magistranti, 
2
Qo’qon DPI dotsenti, PhD, 
3
UrDU dotsenti, PhD 
Maktab va akademik litseylarda kimyo fanini o’zlashtirish o’quvchilardan 
bilim, ko’nikma, malaka hamda o’qituvchilardan esa fanning o’qitilishining o’ziga 
xos hususiyatlaridan kelib chiqib ilmiy-pedagogik mahorat talab qiladi. Ushbu fanni 
nazariy bilimlar asosida o’qitish davomida, ularni mustahkamlash va nazariy 
bilimlarni amaliy jihatdan qo’llay olish uchun masala va mashqlar yechish 
ko’nikmasini ham shakllantirish muhim ahamiyat kasb etadi. Buning uchun 
o’quvchida mustaqil fikrlash va qaror qabul qilish, mantiqiy fikrlay olish qobiliyatini 
rivojlantirish zarur. Hozirgi vaqtda fan va texnika taraqqiyoti tezlik bilan 
rivojlanayotganini e’tiborga olgan holda, uning zaminida mavzulararo, ayniqsa 
fanlararo integrasiya yotadi. Kimyoviy bilimlarni chuqur egallash uchun ham bir 
qator fanlardan yetarlicha bilimga ega bo’lish lozim. O’quvchilarning kimyoviy 
masala va mashqlarni mustaqil bajarishlari uchun matematika, geometriya, fizika, 
biologiya hamda boshqa fanlardan olgan bilimlari muhim hisoblanadi. Maktab va 
akademik litseylarda kimyo fanini o’qitishni tashkil etishda DTS da belgilangan 
talablar bilan birga, o’quvchilarni oliy o’quv yurtlariga kirish imtixonlari vaqtida 
qo’llaniladigan testli masala va mashqlarni to’laqonli ijobiy bajarishlarini ham 
inobatga olish zarur. 
Yuqoridagi fikrlardan kelib chiqqan holda, odatdagi va noodatiy kimyoviy 
masalalarni va ularni ishlanish usullarini keltirib o’tamiz. 
1-masala. 10 mol Zn(NO
3
)
2
dissotsiyalaganda eritmada 16 mol NO
3
- 
ioni hosil 
bo’lsa dissotsiyalanish darajasini toping.