«Махаллий бюджет даромадларини шакллантиришда ва худудий иктисодиётни ривожлантиришда соликларининг ахамияти»



Download 0,63 Mb.
bet8/14
Sana29.12.2021
Hajmi0,63 Mb.
#82235
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   14
Bog'liq
kurs ishi 2

II BOB. MAHALLIY BUDJET DAROMADLARINI SHAKLLANTIRISHDA VA HUDUDIY IQTISODIYOTNI RIVOJLANTIRISHDA SOLIQLARNING AMAL QILISH MEXANIZMI (TOSHKENT SHAXRI OLMAZOR TUMANI MISOLIDA)
2.1. Mahalliy budjet daromadlar bazasining iqtisodiy tahlili
Ko’rinib turibdiki, O’zbekiston Respublikasida olib borilayotgan islohotlar kundan kunga chuqurlashib bormoqda. Bu xo’jalik yurituvchi sub’ektlar faoliyatini erkinlantirishuvida namoyon bo’lmoqda. Davlat bilan xo’jalik yurituvchi sub’ektlar, yani yuridik va jismoniy shaxslar o’rtasidagi munosabat endilikda faqat soliq orqali amalga oshiriladigan holatga aylanmoqda. Bu esa ushbu jarayonni chuqur o’rganishni, tahlil qilishni taqozo etadi.

Mahalliy budjetlarning iqtisodiy tomondan mustaqqil faoliyat olib borishlari ularning o’z daromadlar manbaining mavjudligi bilan xarakterlanadi. Mahalliy budjetlar o’z hududida turli yo’nalishdagi vazifalarini hal qilish uchun yetarli bo’lgan moliyaviy mablag’ga ega bo’lishlari kerak.



Respublikamizda yer solig’i va mulk solig’i mahalliy soliqlar turkumiga 1998 yildan boshlab kiritildi. Bu esa mahalliy budjetlar daromad bazasini anchagina mustahqamlanishiga olib keldi, mahalliy soliqlar salmog’i 1998 yilda 10,7 foizdan 2000 yilda 18,1 foizga etdi.

Mahalliy budjetlar daromadlarining yana bir muhim manbasi bu jismoniy shaxslar daromad solig’ining mahalliy budjetlarga uzoq muddatga biriktirilib qo’yilishidir.

Mahalliy soliqlarning asosiy parametrlari (stavkalari, bazasi, yengilliklari) Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilangani holda ularni yig’ish hududlarda amalga oshiriladi. Shuning uchun ba’zi soliqlarni yig’ish juda muammoga aylanmoqda, chunki bazasini aniqlash juda qiyin yoki ularni yig’ish bilan bog’liq xarajatlar shu soliqlarning summalaridan oshib ketmoqda. Xususan, bozorlardan yig’iladigan bir martalik patta yig’imlari xam juda xarajat talab yig’imlardandir. Shu tufayli mahalliy budjetlar daromad bazasini real mustahkamlash nuqtai nazaridan ushbu soliqlar kerakli talabga javob beradigan manba bo’la olmaydilar.

Ushbu yo’nalishda mahalliy hokimiyat organlarining o’z soliq potentsiallarini (salohiyatini) oshirish va soliq to’lovchilar sonini kichik korxonalarni ko’paytirish hisobiga oshirish, tadbirkorlik bilan shug’ullanuvchi jismoniy shaxslarning sonini oshirish va ular daromadlarini nazorat qilish mexanizmining samaradorligini ko’tarish hisobiga budjet manfaatdorligini oshirish muhim yo’nalish hisoblanadi.

Respublikamiz soliq tizimidagi mavjud mahalliy soliqlar va yig’imlarga xos bo’lgan umumiy xususiyatlarning ayrimlari sifatida quyidagilarni qayd etish mumkin:

- mahalliy soliqlar va yig’imlar mahalliy davlat hokimiyati idoralari tasarrufida bo’lgan hududlar ehtiyojlari uchun ishlatiladi;

- ularning asosiy qismi mahalliy davlat hokimiyati idoralarining bevosita o’zlari tomonidan joriy etiladi, ularni huquqiy jihatdan tartibga solishda mahalliy davlat hokimiyati idoralariga bir qadar vakolatlar berilgan bo’lsada, respublika qonunchiligi bilan ham hisoblashishni talab etadi va boshqalar.

Shuningdek, mahalliy soliqlar va yig’imlarning muhim xususiyatlaridan biri, ularni belgilash usuliga ko’ra ikki guruhga, ya’ni respublika qonunchiligi bilan joriy etiladigan va mahalliy davlat hokimiyati idoralari qonunchiligi bilan joriy etiladigan mahalliy soliqlar va yig’imlarga bo’linishidir.




Ko’rsatkichlar

2010 yil

2011 yil

2012 yil

2013 yil (reja)

mln.so’m

jami nis-n, %da

mln.so’m

jami nis-n, %da

mln.so’m

jami

nis-n, %da



mln.so’m

jami

nis-n, %da



Davlat maqsadli jamg’armalar daromadlarisiz – jami

13116397

100

16178564

100

20614100

100

25104900

100

1.To’g’ri soliqlar

3420602,8

26,1

4238732,8

26,2

5196400

25,2

6583100

26,2

2. Egri soliqlar

6973809,5

53,1

8656853,1

53,5

11187800

54,3

13039400

51,9

3. Mol-mulk solig’i va resurs to’lovlari

1974143,8

15,1

2308908,7

14,3

2746400

13,3

3755500

15

4. Ustama foyda solig’i

25695,7

0,2

142314,4

0,8

250000

1,2

294500

1,2

5. Boshqa daromadlar

722145,1

5,5

831754,5

5,1

1233500

6

1432400

5,7
1-jadval


Download 0,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   14




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish