Magistratura bo’limi

2005	2010	2011	2012		2013		2014
2015
Kichik biznesda bandlar soni	mln. kishi	4,3	6,7	8,6	8,9	9,3		9,5		9,9		10,2
Iqtisodiyotda band bo’lganlar umumiy bandlarga nisbatan	%	42,6	65,5	74,3	74,8	75,7		76,0		77,2		78,1
kichik korxona va mikrofirmalarda bandlar soni	mln. kishi	0,6	1,4	2,0	2,3	2,4		2,3		2,3		2,4

2.1-jadval ma’lumotlaridan ko’rinib turibdiki, 2000-2015 yillar oralig’ida iqtisodiyotda band bo’lganlar umumiy nisbatida ham o’sish tendentsiyasi kuzatilgan. Shunga mos ravishda kichik korxona va mikrofirma-larda bandlar sonida ham o’sish kuzatilgan, ya’ni 2000 yilda 0,6 mln. kishini tashkil etgan bo’lsa, 2015 yilga kelib 2,4 mln kishiga etgan. Kichik biznes va xususiy tadbikorlikda bandlar soni bilan kichik korxonalar va mikrofirmalarda bandlar sonini taqqoslaydigan bo’lsak, bular o’rtasidagi bog’liqlikni ko’rishimiz mumkin, ya’ni kichik biznes va xususiy tadbirkor-likda bandlar soni, kichik korxona va mikrofirmalarda bandlar soni mutanosib ravishda o’sish tendentsiyasiga ega bo’lgan. Mazkur mutanosiblik 2.2-rasmda yaqqol namoyon bo’lgan.

2.2-rasm. Kichik biznes va kichik korxona va mikrofirmalarda bandlar sonining mutanosib tarzda o’sish tendentsiyasi²⁴.
Shuningdek, kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning iqtisodiyot tarmoqlaridagi ulushi yillar sari o’sish tamoyiliga ega bo’lib, bu o’sish asosan qishloq xo’jaligida kuzatilgan. 2005 yil iqtisodiyot tarmoqlarida qurilish sohasi 49,4 foizni tashkil etgan bo’lsa, 2015 yilga kelib esa bu ulush 71 foizni tashkil etgan. Iqtisodiyot tarmoqlarida xizmat ko’rsatish sohasiga kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning ulushi kamayish tendentsiyasi kuzatilgan. 2005 yilda 52,5 foizni tashkil etgan ulush salmog’i 2015 yilda 47 foizga tushib ketgan. Kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning iqtisodiyot tarmoqlaridagi ulushining faqat xizmat ko’rsatish sohasi-dagi kamayish tendentsiyasini hisobga olmasak, qolgan barcha tarmoqlaridagi ulushida o’sish tendentsiyasi kuzatilgan.

2.3-rasm. 2005-2015 yillarda iqtisodiyot tarmoqlarida kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning ulush²⁵.
Zamonaviy texnologiyalar asosida paxta tolasini va meva-sabzavot mahsulotlarini chuqur qayta ishlash tashqi va ichki bozorda talab yuqori bo’lgan tayyor, ekologik toza to’qimachilik va yengil sanoat mahsulotlari ishlab chiqarish hajmini 2030 yilda 5,6 marta, meva-sabzavot mahsulotlarini qayta ishlash hajmini esa 5,7 karra oshirish imkonini beradi.
Bu ro’yxatni yana davom ettirish mumkin. Tashqi bozorlarda xaridorgir, yuqori qo’shimcha qiymatga ega bo’lgan zamonaviy tayyor mahsulotlar ishlab chiqarishni ko’paytirish va yangi bosqichga ko’tarish tayyor mahsulotlar eksportining barqaror yuqori o’sish sur’atlariga erishishda, hech shubhasiz, katta zamin tug’diradi²⁶.
2000 – 2014 yillar oralig’ida mamlakatimizda kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning mamlakat mahsulot eksportidagi ulushidagi bunday o’sish tendentsiyasi, jami tovar va tashqi savdo aylanishlaridagi ulushlarida ham kuzatildi (2.4-rasm).