Magistratura bólimi ximiya texnologiya fakulteti organikalíq hám organikalíq emes kafedrasi

Qayta kristallaw ushin eritiwshi tańlaw

1. 
   Eritiwshi erigen zatlar menen ximiyaliq tásirlespewi kerek.
   
2. 
   Zat tańlap aliǵan eritiwshide suwitilǵanda jaman, al qizidirilǵanda jaqsi eriytuǵin boliwi kerek. Zatlar quramindaǵi qosimsha aralaspalar bolsa eritiwshide ju’dá jaqsi eriwi kerek.
   

Belgisiz zatti qayta kristallaw ushin, dáslep az muǵdardaǵi zat penen probirkada eritiwshi tańlaw kerek. Eritiwshini tańlaw ushin eritiwshige zattiń klasi, du’zilisi hám ximiyaliq jaqtan jaqinliǵin biliw záru’r.
Tájiriybe–1 Benzoy kislotani suwda qayta kristallaw
Áspab hám reaktivler: Byuxner voronkasi, filtr qaǵazi, voronka, suwli soriǵish, stakanlar (50 ml hám 100 ml), texnikaliq benzoy kislota.
Zatlardi tazalawdiń qayta kristallaw usili zatlardiń eriwsheńligin hár qiyliliǵina tiykarlanǵan. Bul usilda tazalaniwi lazim bolǵan zat óziniń ju’da toyinǵan eritpesinen kristallǵa tu’siriledi, al qosimsha zatlar bolsa eritpede qaladi.
Ju’dá toyinǵan eritpeler eki usilda payda boladi:

1. 
   eritpeniń bir bólegin puwlatiw;
   
2. 
   qizdiriw nátiyjesinde payda bolǵan eritpeni suwitiw;
   

Zattiń eriwsheńligi temperaturaǵa baylanisli bolǵan hallarda ekinshi usildan paydalaniladi. Benzoy kislota suwiq suwda jaman eriydi, lekin issi suwda jaqsi eriydi (100 ml suwda 17,5ºC ta 0,21 g, 75ºC ta bolsa 2,2 g benzoy kislota eriydi).
Jumistiń barisi. 100 ml siyimliqtaǵi stakanǵa 1 g benzoy kislota, 50 ml suw quyiń hám aralaspani kislota erigenshe shiyshe tayaqsha menen aralastirip turǵan halda qizdirin. Payda bolǵan issi eritpeni tez filtrlep, filtratti suwitiń. Bunda benzoy kislotaniń iyne siyaqli reńsiz kristallari shókpege tu’sedi. Bul kristallardi Byuxner votronkasi járdeminde ajiratip, filtr qaǵaz arasina alip siǵip qurǵatiń hám balqiw temperaturasin aniqlań.
Organikaliq ximiya páninen laboratoriyaliq jumislar, studentler sol kurstiń málim teoriyasi menen tanisqannan keyin ótkeriledi. Olar tájiriybe alip bariwdan aldin ximiyaliq lobaratoriyalarda qollanilatuǵin áspab-u’skeneler, reaktivler, basqa da materiallar menen, sonday aq tájiriybe jumislarin orinlawda qáwipsizlik texnikasi menen tanisiwlari záru’r.